လၢႆးလူတ်း တၢင်းမႆႈ ၶမ်ၸႂ် လူင်းလႄႈ လပ်းလႆႈလီ ၼႃႈတေ ၶဝ်ႈၼွၼ်း
Details Created on Monday, 19 August 2013 16:51 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝူၼ်ႉၼမ် ၶမ်ၸႂ်လၢႆလွင်ႈၸွမ်းၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းမႃးၼႂ်းၶၢဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သေ မီးလွင်ႈၸႂ်သုၵ်ႉၸွမ်းၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈႁဵတ်းဢမ်ႇၼၼ် မီးလိူင်ႈလွင်ႈတၢင်းသေပိူင်ပိူင်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼွၼ်း လပ်းယၢပ်ႇၼႆၸိုင် မိူဝ်ႈၼႆႉမီးလွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၸၢင်ႈၸွႆႈၵႄႈလႆႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပေႃးၼွၼ်းလပ်းလႆႈသေဢမ်ႇပဵၼ် တၢင်းလုတႃၼွၼ်းၼၼ်ႉမႃးၾၢၵ်ႇထိုင်ၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ်။

1. ဢမ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉဢၼ်မီးထၢတ်ႈၶႃႊၾိၼ်ႊ(caffeine)–(ထၢတ်ႈမဝ်းဢၼ်ပႃးၵႃႊၾီႊ၊ ၼဵင်ႈ)။ တီႈဢေႇသုတ်း 4 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႃႈတေၶဝ်ႈၼွၼ်း။ သင်ဝႃႈၸမ်ပဵၼ်လႄႈ တၵ်းလႆႈၵိၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်လူၼ်ႉလိူဝ် 2 ၵႅဝ်ႈ။

2. ပိၵ်ႉထူဝ်ႊလသပ်ႊ ၼႃႈတေၶဝ်ႈၼွၼ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇမီးၽႂ်ထူဝ်း/ၵပ်းမႃးႁႃႁဝ်းၽွင်းၸမ်တေလပ်း။

3. လိူၵ်ႈမွၼ်ႁူဝ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁူႉသိုၵ်ႇဝႃႈ မၼ်းႁပ်ႉႁွင်း/မွၼ်လမ်းၶေႃးႁဝ်းမႅၼ်ႈလီသေ တိုၼ်ႇမႃးၵေႃႈၶႃး ဢမ်ႇၸဵပ်း။

4. ပိုတ်ႇပၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းမွႆႈၼွၼ်းလွႆးလႆွး၊ ထွမ်ႇၼင်ႇသႃႇလူမ်ၸႂ်လီ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁူႉမႅၼ်ႈဝႃႈလူတ်းတၢင်း မႆႈၶမ်ၸႂ်ဢွၵ်ႇ၊ ၽဵင်းလၢႆလၢႆ(ဢမ်ႇမီးၽူႈႁွင်ႉ)လွႆးလွႆးဢမ်ႇၼၼ် ထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသူင်ထွမ်ႇၵေႃႈလႆႈ။

5. သႅင်ၾႆးၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ၊ ၼႃႈတေၼွၼ်းၶတ်းၸႂ်ပိုတ်ႇပၼ် သႅင်ၾႆးဢွၼ်ႇႁိူဝ်ႈမႅင်းမႅင်း ဢမ်ႇၼၼ်ၾႆးသီလိူင် မၢၵ်ႇၸွၵ်း။ မၼ်းတေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁူၺ်ႇတႃႁဝ်းမူၼ်ႉမေးသႅင်(ဢၼ်မုင်ႈႁၼ်)လႆႈလီ။ ဢဵၼ်တႃႁဝ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢေႇလူင်းလႆႈ၊ ဝၢႆးပိၵ်ႉၾႆးသေၼွၼ်း ႁဝ်းတေလပ်းလႆႈသႃႇလူမ်လီၶိုၼ်ႈ။

6. ၼႃႈတေၼွၼ်းသႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းဢၼ်လူမ်လီ။ လိူၵ်ႈသႂ်ႇၶူဝ်းၼွၼ်းဢၼ်ပဵၼ်ၽႃႈသႃႇလူမ်လီ။ ဢမ်ႇၼႃလူၼ်ႉလိူဝ် ႁႂ်ႈပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းဢၢႆလူမ်းႁိမ်းႁွမ်းႁိူၼ်း/တီႈၼွၼ်းႁဝ်း။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၶျုတ်ႉၸၼ်ႉၼႂ်း ယၢမ်းၼွၼ်းၼႆ ယဝ်ႉ။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ teenee- Giffarine.

ၾၢင်ႉထိုင် တၢမ်ႇၽွင်ဝၢၼ်
Details Created on Tuesday, 20 August 2013 19:23 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ၽွင်ဝၢၼ်/ၼမ်ႉပႃၽွင်ၼႆႉ တိုၼ်းတေမီးတိတ်းၼႂ်းၶွင်ႉၾႆး/ ႁွင်ႈႁုင်ၶဝ်ႈၽၵ်းႁင်းၽႂ်မၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယိုင်ႈၶႅၼ်းႁႃတီႈဝႃႈဢမ်ႇမီး ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၶိူင်ႈၵိရိယႃႇ ဢၼ်ၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ် သၢႆၼမ်ႉၸဵမ်းၼမ်ႉဝၢၼ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၼႂ်းလွင်ႈႁုင် တူမ်ႈ ၵႅင် ၶူဝ်ႈ ဢုပ်ႉ ဢွင်ႇ ၸေႃး ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈသင်ၵေႃႈပေႃးမၼ်းၼမ် ပူၼ်ႉလိူဝ်ၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇတူဝ်ၶိင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ၵွပ်ႈၼၼ်ၽူႈတႅမ်ႈတေလၢတ်ႈၼႄ ၽွၼ်းႁၢႆႉတၢမ်ႇၽွင် ဝၢၼ်။ ၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉႁဵတ်းဢွၵ်ႇမိူင်းၵျႃႊပၢၼ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉ သင်ဝႃႈၵိၼ်ၼမ်ပူၼ်ႉလိူဝ်ၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၽွင်ဝၢၼ်တေၵႂႃႇယႃႉလုပႅတ်ႈ ဢွၵ်းဢေႃ သူၼ်ႇဢၼ်ၵုမ်းထိင်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉယင်းၵႂႃႇယႃႉလုပႅတ်ႈ ပိူင်သိုပ်ႇ ၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်း(ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မၼ်)၊ ယႃႉလုပႅတ်ႈပိူင်ဢဵၼ်တႃလႄႈ ယင်းၸၢင်ႈပဵၼ်တီႈမႃးတၢင်းပဵၼ် မၢၵ်ႇ ႁဵင်း(မႃႊရဵင်ႊ-ၶႅၼ်ႊသိူဝ်ႊ) လႆႈ။

ၽူႈယိင်းဢၼ်တိုၵ်ႉၸပ်းတွင်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းဢႃးႁၢၼ်လႃးလႃး ၵွပ်ႈဝႃႈသင်ၵိၼ်ၼမ်လူၼ်ႉလိူဝ် မၼ်းၸၢင်ႈၸီးယႃႉၽၢၼ်ႇပႅတ်ႈ ယႂ်းဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ ၵွၼ်ႈလိူတ်ႈဢွၼ်ႇလႅင်သေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႅင်ဢၼ် တိုၵ်ႉယူႇၼႂ်းတွင်ႉလႆႈႁပ်ႉႁၢႆႉမၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။

ၼွၵ်ႈသေၼႆႉၵဵဝ်ႇၵပ်းၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းယင်းမီးလိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း လိူတ်ႈလူမ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ တေမီးလူမ်းထိူင်းထိုင်ႉ၊ လိူတ်ႇဝွတ်ႇဝွတ်ႇတီႈပၢၵ်ႇသူပ်းလႄႈ လိၼ်ႉ၊ ဢွၵ်ႇ မုၼ်ႇမၢၼ်ႇၸွမ်းတူဝ်ၶိင်း၊ ဢူၵ်းၵပ်ႉဢမ်ႇၼၼ်ၸၢင်ႈမီးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၽိုတ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ဢႃးႁၢၼ်တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ ၽၵ်းဢၼ်မီးၽွင်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉထုၵ်ႇလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵိၼ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈတေဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉ 2 ၸေႃႉ ၼဵင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈဝၼ်းလႄႈ ထုၵ်ႇၵိၼ်ၽွင်ဝၢၼ်ဢၼ်တေႉမၼ်း ဢၼ်မီးၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်းလွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၽၢၼ်ႇႁွင်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇပၢႆးယူႇလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိူဝ်သေတူဝ်လႄႈ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽႂ်ႁိုဝ်ၸၢင်ႈ ၸွႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈ။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ ၸိမ်ႉၸုမ်ႇ Teenee

ယၢမ်းလႂ် ထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းသင်?
Details Created on Thursday, 22 August 2013 23:27 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ပိူင်ပဵၼ်သၽႃႇဝၼႂ်းလူၵ်ႈမိူင်းၶူင်းၵၢင်ႁဝ်း ဢၼ်သိုပ်ႇၶၢႆႉပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇမီးတီႈတင်ႈမၼ်ႈၼိမ်သဝ်းၼႆႉ လွင်ႈသင်ၵေႃႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶႂၢင်ၶတ်း တတ်းႁၢမ်ႈတၢပ်ႈမၼ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈသင်ဝႃႈဢမ်ႇသၢၼ်ၶတ်းတေႃႇပိူင်ပဵၼ် သၽႃႇဝသေ ႁႃတၢင်းႁူႉဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်မၼ်းလႄႈ ပၼ်တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၸွႆႈထႅမ်မၼ်းထႅင်ႈၸိုင် ႁူႉ တိုၼ်းတေမိူၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈ ဢၼ်သႂ်ႇၼႂ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈရူတ်ႉ/ၵႃးလႅၼ်ႈလီ လေႃႈလီ ဢမ်ႇမီးဢၼ် ၵိတ်ႇၶွင်ႉၶမ်သင်ၼၼ်ႉယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်တေပဵၼ်တၢင်းႁူႉ တႃႇလွင်ႈပၢႆးယူႇလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးသၢႆၸႂ်လိပ်းၶီးယူႇၼႆႉၽူႈတႅမ်ႈ လႆႈႁႃၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ၶိူင်ႈပိူင်တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသင်ၼႆၼၼ်ႉ မႃးၾၢၵ်ႇတွၼ်ႈၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ပေႃးပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၵမ်ႉပဵၼ်ၼၼ်ႉပဵၼ်ၼႆႉၸိုင်ၼင်ႇဢၼ်ၶႂ်ႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉႁူႉတိုၼ်းယၢပ်ႇ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပၢႆးယူႇလီတေၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ် တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၵၼ် ၼႆၼၼ်ႉ မႃးလူတူၺ်းဝႃႈၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ၶိူင်ႈပိူင်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသင်။

ယၢမ်းမူင်းၸူဝ်ႈပၢၼ်

01:00-03:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းတပ်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉထုၵ်ႇလီၼွၼ်းလပ်း။ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽွင်းတပ်းၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇသၢၼ် မႄႊလတ်ႊထူဝ်ႊၼိၼ်ႊ(me- latonin) ပိူဝ်ႈတႃႇၶႃႈပႅတ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႃႈတႃႁဝ်းၵႄႇဝႆးၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း။ ၼွၵ်ႈသေ ဢၼ်ၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇ သၢၼ်ႊထူဝ်ႊၼိၼ်ႊယူႇၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ယင်းၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇသၢၼ်ႊ ဢိၼ်ႊတရူဝ်ႊၽိၼ်ႊ (endorphin) ဢၼ်ပွႆႇဢွၵ်ႇၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃႁဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇလူတ်းယွမ်းလွင်ႈၸဵပ်းသႅပ်ႇတၢင်းလူင်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇႁူႉသိုၵ်ႇယူႇငၢႆႈလူမ် ဢမ်ႇၼၼ်မီးဢဵၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၶၢဝ်းၼႆႉတိုၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် တၢင်း ၵိၼ်သေၸိူဝ်ႉသေပိူင် ၵွပ်ႈဝႃႈတေႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်လႄႈ မၼ်းၸၢင်ႈၽင်ႉလုဝႆး ၵွပ်ႈဝႃႈၼႃႈ တီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းယႂ်ႇလူင်တပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႉလုလႅဝ်ပႅတ်ႈ ငူၼ်ႉသၢၼ်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းမၼ်း ယွႆႈမၼ်းသမ်ႉ 1. မၼ်းၸွႆႈတႂ် လူလွမ်လုမ်းလႃး ၶူၼ်ႁူဝ်၊ ၶူၼ်၊ ၼဵပ်ႉ၊ ပေႃးတပ်းမီးပၼ် ႁႃၵေႃႈ ၶူၼ်ႁူဝ်၊ ၶူၼ်၊ ၼဵပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတေဢမ်ႇႁၢင်ႈလီ။ 2. မၼ်းၸွႆႈႁူင်းၶဝ်ႈ ယွႆႈဢႃးႁၢၼ်ဢၼ်ၵိၼ်။ ပေႃးၵမ်း ၵမ်းၵိၼ်တိၵ်းတိၵ်းၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်၊ တပ်းတေၶတ်းထိပ်ႇဢဝ်ၼမ်ႉယွႆႈဢွၵ်ႇမႃးၼမ် သေ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်လၵ်းယႂ်ႇလူင်မၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈငူၼ်ႉ သၢၼ်တူၵ်းၶၢင်ႉယူႇၼႂ်းတပ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

03:00- 05:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းပွတ်ႇတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇလီတိုၼ်ႇလုၵ်ႉတီႈၼွၼ်း။ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးပိူဝ်ႈတႃႇသုတ်ႇဢဝ်လူမ်းၵတ်း လူမ်းယဵၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇလႄႈ ႁပ်ႉဢဝ်သႅင်လႅတ်ႇၽွင်းဢႃႇယူင်ႇႁူဝ်မိူင်းၶိုၼ်ႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၼ်ႇၼွၼ်းၶၢဝ်းၼႆႉ တႃႇသေႇၼၼ်ႉ ပွတ်ႇလႄႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်မၼ်းတေလီၶိုၼ်ႈ။

05:00-07:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းလမ်းသႆႈယႂ်ႇတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉပဵၼ်ယၢမ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈဢွၵ်ႇပၢင်ႇ/ၽၢႆႈလူင်လႄႈ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈ တႃႇသေႇၵူႈၸဝ်ႉၼႂ်။ သင်ဝႃႈၽၢႆႈလူင်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၸိုင် ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးတဵၵ်းၶူးၼင်သွင်ၶၢင်ႈသေ ၵိၼ်ၼမ်ႉ ဢုၼ်ႇ 2 ၵႅဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵိၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈ ဢၼ်လေႃးၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၸႂ်ႉၼမ်ႉ 1 ၵႅဝ်ႈ + ၼမ်ႉၽိုင်ႈ 1 ၸေႃႉၵိၼ် ၽိူၼ်ၶဝ်ႈ + ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ 4-5 ႁူၺ်ႇ။

07:00-09:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းႁူင်းၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်ၸဝ်ႉ။ ႁူင်းၶဝ်ႈႁဝ်းတေႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်။ ပေႃးၵိၼ်ဢႃးႁၢၼ်/ၶဝ်ႈၼႂ်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉၵူႈ ဝၼ်းၸိုင် ႁူင်းၶဝ်ႈဢႃးႁၢၼ်ႁဝ်းတေၶႅင်ႁႅင်း။ သင်ဝႃႈပွႆႇႁႂ်ႈႁူင်းၶဝ်ႈႁဝ်းဢွၼ်ႇဢႄၸိုင် တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းတတ်းသိၼ်ၸႂ်ထိူင်း၊ ၶီႈမႆႈၸႂ်လွင်ႈၼၼ်ႉလွင်ႈၼႆႉ၊ ၶႃၵေႃႈဢမ်ႇမီးႁႅင်း၊ ၶဝ်ႇၸဵပ်း၊ ၼႃႈတႃၸဵဝ်းၵႄႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

09:00-11:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းမၢမ်ႉတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီလၢတ်ႈဢႄႇ၊ ၵိၼ်ဢႄႇ၊ ႁၢမ်ႈၼွၼ်းလပ်း။ မၢမ်ႉၼႆႉမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၵုမ်းၵမ်မဵတ်ႉလိူတ်ႈ၊ သၢင်ႈၼမ်ႉ သႂ်ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းလႄႈ သတ်း၊ ၵုမ်းၵမ်ၶႆမၼ်း။ ၵူၼ်းဢၼ်ၵႆႉႁူဝ်ၸဵပ်းၼၼ်ႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်းမႃးတီႈ လွင်ႈမၢမ်ႉႁဝ်း ၽိတ်းပိူင်ႈပိူင်ပဵၼ်မၼ်း(ၽိတ်းပူၵ်ႇၵတီႇ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸဵပ်းမူၺ်ႈၸွမ်းလုပ်ႈၶီႈၶၢင်ႈၼၼ်ႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်း မႃးတီႈမၢမ်ႉလႄႈတပ်း။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၵႆႉၼွၼ်း လပ်းၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း 09.00-11.00 ၼႆႉ မၢမ်ႉမၼ်းတေဢွၼ်ႇဢႄၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢမ်ႉၵီႈ(မၢင်ၸိူဝ်းဝႃႈပၢင်ႈၵီႈ) သင်ဝႃႈမၢမ်ႉၵီႈၸိုင် မၢမ်ႉတေၵႂႃႇမိပ်ႇပွတ်ႇသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ၼူၼ်းငၢႆႈ၊ ယွမ်လိူင်၊ တႃလိူင်၊ သၢင်ႈမဵတ်ႉလိူတ်ႈၶၢဝ်လႆႈဢႄႇလူင်း။

11:00-13:00 မူင်း ယၢမ်းတႃဝၼ်းၶိုၼ်ႈ လႅတ်ႇၶႅင် ပဵၼ်ယၢမ်းႁူဝ်ၸႂ် တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ႁႂ်ႈငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈ ၶီမႆႈၼၵ်းၸႂ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်တေႉတေႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ထုၵ်ႇလႆႈ ငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၶီမႆႈၼၵ်းၸႂ်။ တၵ်းလႆႈဝူၼ်ႉၶႆႈၸႂ်သေ ႁႃတၢင်းဢိုတ်းႁပ်းပႅတ်ႈ လိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်တိုၼ်ႇတဵၼ်ႈဢမ်ႇ ၼၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈတူၵ်းၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁႂ်ႈလႆႈ။

13:00-15:00 မူင်းတွၼ်ႈဝၢႆႇ ပဵၼ်ယၢမ်း လမ်းသႆႈဢွၼ်ႇ တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈၵိၼ်ဢႃးႁၢၼ် ၵၢၼ်ၵိၼ်ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း။ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈလမ်းသႆႈလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်။ လမ်း သႆႈဢွၼ်ႇၼႆႉမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း လုတ်ႇ ၸုပ်ႇဢဝ်ဢႃးႁၢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်မီး ဝီႊတႃႊမိၼ်ႊ သီႊ၊ ပီႊ၊ ပရူဝ်ႊတိၼ်ႊ။ မၼ်းမေးၵုပ်းသွမ်ႉသႅမ်းပၼ် သူၼ်ႇဢၼ်လုတ်ႇႁၢင်ႇႁၢႆႉလူင်းၼၼ်ႉလႄႈ သၢင်ႈၶႆႇတွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်း သင်ဝႃႈထၢတ်ႈဢမီႊၼူဝ်ႊ ဢႅၵ်ႊသိတ်ႊ(Amino Acid) (ၶိူင်ႈပိူင်ဢၼ်တိုၼ်းလူဝ်ႇမီးတႃႇႁႂ်ႈ တူဝ်ၶိင်းႁုၼ်ႈမုၼ်း)ဢႄႇၸိုင် ၶႆႇတေမႃးဢမ်ႇထူၼ်ႈၵူႈလိူၼ်။ ၽူႈယိင်းမီးလမ်းသႆႇယၢဝ်းလိူဝ်ၽူႈၸၢႆး ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵၢၼ်လုတ်ႇ ၸုပ်ႇလႆႈႁိုင်လိူဝ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈတိုၼ်းလႆႈၸႂ်ႉထၢတ်ႈ ဢမီႊၼူဝ်ႊ ၼမ်လိူဝ်ၽူႈၸၢႆးလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈပေႃးမီးလမ်းသႆႈယၢဝ်း လိူဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းမီးလုပ်ႇၶီႈၶၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆးၽၢႆႇလႂ် 1 သိၵ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

15:00-17:00 မူင်းတွၼ်ႈဝၢႆႇတေႃႇႁူဝ်ၶမ်ႈ ပဵၼ်ယၢမ်းႁူင်းယဵဝ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇဢဵၼ်ဢွၵ်ႇႁႅင်း(လဵၼ်ႈႁႅင်း)၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇ။ ႁူင်းယဵဝ်ႈႁဝ်းတေလႆႈၶႅင်ႁႅင်း။ သင်ဝႃႈၵႆႉဢူတ်းယိူၼ်ႉ ၵၼ်ႈယဵဝ်ႈဝႆႉၸိုင် ယဵဝ်ႈႁဝ်းတေလႆႈထုၵ်ႇလုတ်ႇ ၸုပ်ႇၶဝ်ႈသူႇသၢႆသဵၼ်ႈလိူတ်ႈသေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မီးသႅဝ်မဵၼ်မိူၼ်ယဵဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

17:00-19:00 မူင်း ႁူဝ်ၶမ်ႈထိုင်ၵၢင်ဝၼ်းတူၵ်း ပဵၼ်ယၢမ်းတႂ်တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီဝႆႉၸႂ်ယဵၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ၊ ဢမ်ႇငူင်ႉ၊ ငဝ်၊ ႁၢဝ်ၼွၼ်းၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ်မီးၽၢင်ႁၢင်ႈငူင်ႉၼွၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းၼႆႉၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈမၼ်းမီးပၼ်ႁႃလိူင်ႈတႂ်ယူမ်ႈယွမ်း။ သင်ဝႃႈၼွၼ်းလပ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ယင်းၵႂင်ၵႂင်ၵႃးၵႃးယူႇ ၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈတိုၼ်းမီးၽၢင်ႁၢင်ႈ(ဢႃးၵၢၼ်)တႂ်ယူပ်ႈယွမ်းၼမ်။

-တႂ်ၾၢႆႇသၢႆႉတေၵုမ်းၵမ်ဢွၵ်းဢေႃၾၢႆႇၶႂႃ ဢၼ်ၵုမ်းၵုမ်ၾၢႆႇလွင်ႈတၢင်းပၢႆးဝူၼ်ႉၶူင်သၢင်ႈ၊  တၢင်းႁၢင်ႈလီပၢႆးမွၼ်း၊ ႁၵ်ႉတၢင်းႁၢင်ႈလီၽၢင်ငၢမ်း၊ သူင်တႅင်ႇတူဝ်။ ပေႃးတႂ်ၾၢႆႇသၢႆႉ မီးပၼ်ႁႃၸိုင် လိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်ႁၵ်ႉတၢင်းႁၢင်ႈလီ ၽၢင်ငၢမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈတေမူတ်းသဵင်ႈသေ ၵၢႆပဵၼ်ၵူၼ်းပွႆႇၼိူဝ်ႉ ပွႆႇတူဝ်လႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ၶီႈမႆႈ(ဢႄႇမႆႈ)လႆႈ။

-တႂ်ၾၢႆႇၶႂႃတေၵုမ်းၵမ်ဢွၵ်းဢေႃၾၢႆႇသၢႆႉ ဢၼ်ၵုမ်းၵမ်ၾၢႆႇလွင်ႈတွင်းၸႃး၊ သင်ဝႃႈတႂ်ၾၢႆႇၶႂႃမီးပၼ်ႁႃၸိုင် လွင်ႈ တွင်းၸႃးႁဝ်းၵေႃႈတေလူတ်းလူင်း(ၶီႈလူင်ၶီႈလိုမ်း)လႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ၶီႈၵတ်း(ဢႄႇၵတ်း)လႆႈ။ (ၵူၼ်းၵေႃႉ ဢၼ်မီးတႂ်ၶႅင်ႁႅင်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ဢႃယုယိုၼ်း လႄႈပဵၼ်ၵူၼ်း ႁတ်းႁၢၼ်)

ပေႃးလမ်းသႆႈဢွၼ်ႇ မီးၶႆမၼ်းၶေႃႇၼမ်ၸိုင် ဢႃးႁၢၼ်ဢၼ်ယူႇၼႂ်းႁၢင်ႈသၢၼ်ၸိူမ်ႈၼၼ်ႉတေၽၢၼ်ႇလမ်းသႆႈ ဢွၼ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်တေတူၵ်းပဵၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းတႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သေ တႂ်တေႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ် လႄႈ ၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႂ်။ ၵူၼ်းဢၼ်မီးတၢင်းပဵၼ်တႂ်ၼၼ်ႉ ဢွၵ်းဢေႃမၼ်းတေယူပ်ႈယွမ်းလူင်း၊ လင်ၸဵပ်း၊ ပဵၼ်ဝတ်းငၢႆႈမီးၶီႈတိူဝ်ႇၼႂ်းၵူင်ၶေႃး။

လၢႆးလူလွမ်တူၺ်းထိုင်မၼ်းၸိုင် ၵၢင်ၼႂ်ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵတ်း ဝၢႆးဝၼ်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈဢၢပ်ႇ ၼမ်ႉဢမ်ႇလႆႈၸိုင် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးဢဝ်ၶႃၸေႈၼမ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉထုၵ်ႇလီသႂ်ႇ ယႃႈယႃ ႁၢၵ်ႈမႆႉႁၢၵ်ႈတွၵ်ႇ(သၼုၼ်ၽႆး)ဢၼ်မႅၼ်ႈၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ၶိင်၊ ၶႃႇ ဢၼ်ၵွင်ႉၵၢႆႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၵၼ် ၼၼ်ႉယူႇ။

19:00-21:00 မူင်းၵၢင်ၶမ်ႈ ပဵၼ်ယၢမ်း ယႂ်းႁူမ်ႇႁူဝ်ၸႂ် တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉထုၵ်ႇလီဝႆႈၽြႃး၊ ၼင်ႈသမ်ႇမႃႇထိ(ႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်)။ ၵူၼ်းမီးပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇၵပ်း ယႂ်းႁူမ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၼၼ်ႉပဵၼ် ႁူဝ်ၸႂ်ၵီႈ၊ ႁူဝ်ၸႂ်ႁူဝ်ႈ၊ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်ၸႂ်တိပ်ႇတၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တၵ်းလႆႈၾၢင်ႉလွင်ႈတိုၼ်ႇ တဵၼ်ႈလီၸႂ်၊ လွင်ႈႁုၼ်ႉၶူဝ်။ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၶွတ်ႇၸိုင် တၵ်းလႆႈလူလွမ်လုမ်းလႃးႁႂ်ႈ ယႂ်းႁူမ်ႇ ႁူဝ်ၸႂ်ၶႅင်ႁႅင်း။

21:00-23:00 မူင်းၵၢင်ၶိုၼ်း ပဵၼ်ယၢမ်းၶိူင်ႈပိူင်ထၢတ်ႈမႆႈ(ၶႂၢမ်းႁွၼ်ႉ)တူဝ်ၶိင်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ႁၢမ်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵတ်း၊ ႁၢမ်ႈတၢၵ်ႇလူမ်း၊ တၵ်းလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းဢုၼ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဵပ်းမႆႈၶႆႈၼၢဝ်လႆႈငၢႆႈ။

23:00-01:00 မူင်း လိုၵ်းယဵၼ်တဵင်ႈၶိုၼ်းထိုင်ၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်း ထူင်ၼမ်ႉလီ တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉၵွၼ်ႇတေၶဝ်ႈၼွၼ်း။ ထူင်ၼမ်ႉလီၼႆႉပဵၼ်ထူင်ႁွင်းႁပ်ႉၵဵပ်းၼမ်ႉယွႆႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈတပ်း။ ၶိူင်ႈပိူင်တႂ်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းမိူဝ်ႈၶၢတ်ႇၼမ်ႉ မၼ်းတေမႃးၸၼ်လုတ်ႇဢဝ်ၼမ်ႉတီႈထူင်ၼမ်ႉလီသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈထူင် ၼမ်ႉလီၶုၼ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈလူမ်းမဵၼ်၊ သၢႆတႃယူပ်ႈယွမ်း(ဢမ်ႇလီ)၊ ႁိူၵ်ႇတေၵႂ်ႈ၊ ၶဵဝ်ႈၸဵပ်း၊ ၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်း၊ တိုၼ်ႇၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်း၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉတေၶီႈၸၢမ်(ႁတ်ႉသိူမ်ႉ……..) (ထူင်ၼမ်ႉလီတေၶႆႈၸွမ်းႁွႆးၵႂႃႇထိုင် ပွတ်ႇ)။ ႁူဝ်တေၸဵပ်းၶၢင်ႈလဵဝ်ဢမ်ႇၼၼ်သွင်ၶၢင်ႈသေ ဢမ်ႇႁူႉငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်း။

ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်း ၶၢဝ်းတၢင်းၶိူင်ႈပိူင်တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႂ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉတေပဵၼ် ၽွၼ်းလီတႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ သင်ဝႃႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ Thaihealth- လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။

လွၵ်းလၢႆး လုမ်းလႃးတူဝ် ၽွင်းၸပ်းတွင်ႉ လိူၼ်ဢွၼ်တၢင်း
Details Created on Wednesday, 04 September 2013 20:57 Published Date Written by သႅင်ႁႃႈၼမ်ႉ

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ႁူႉၵၼ်ယူႇဝႃႈ လွင်ႈၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉမီးလုၵ်ႈ ပဵၼ်လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈမိူၼ် ၵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽူႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈၽွင်းၸပ်းတွင်ႉ လိူၼ်ဢွၼ်တၢင်းတေၶဝ်ႈသူႇပဵၼ်မႄႈၵူၼ်းထႅင်ႈ ၼႂ်းလၢႆလိူၼ်တၢင်းၼႃႈၼၼ်ႉ ႁူႉတိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းလၢႆလၢႆလွင်ႈ ႁူမ်ႈပႃးလွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်တူဝ်ၶိင်း၊ လွင်ႈပၢႆး ယူႇလီ၊ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းလႄႈ လွင်ႈပၢႆးၸႂ်။ ၼွၵ်ႈသေသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉႁိမ်းႁွမ်း ဢၼ် လွင်ႈယႂ်ႇလိူဝ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉယင်းမီးလွင်ႈဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းပႃး။

ၼင်ႇႁိုဝ် မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမႂ်ႇ တေလႆႈလုမ်းလႃးတူဝ် လႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉလႆႈလီလီၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈၵဵပ်းႁွမ် တွမ်ဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ မႃႈၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈထိုင်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်ယူႇ-

1) လိူၵ်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီး ၽွၼ်းလီ
လိူၵ်ႈၵၼ် တၢင်းၵိၼ်ႁႂ်ႈတဵမ် 5 ၵုမ်ႇ/မူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပႅင်ႈ၊ ၽၵ်းသီၶဵဝ်၊ မၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၼမ်ႉမၼ်း၊ ၼိူဝ်ႉ သတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း လူဝ်ႇလႆႈၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဢၼ်။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉ မိူၼ် ၼင်ႇပႃ လႄႈ ၼမ်ႉၼူမ်းသင်ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၼူမ်းၸိုင် ၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉထူဝ်ႇၽူးၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈပၼ်ၽွၼ်းလီမၼ်းထိုင် တူဝ်ၶိင်းမႄႈလႄႈ လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉလႆႈလီလီ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉသင်ဝႃႈ မႄႈမၢၼ်းယၢမ်ႈၵိၼ်ၵေႃႇၽီႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၼမ်ႉ ၼဵင်ႈၼႆၸိုင် ၽွင်းတိုၵ်ႉပႃးတွင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဝႄႈပၼ်ႁူမ်ႈပႃးၼမ်ႉမဝ်းသူႇရႃႇ လႅၼ်းယႃႈၼႆႉ ၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် ယွၼ်ႉမၼ်းတေၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉ။

2) လုမ်းလႃးပၢႆၸႂ် ႁႂ်ႈၸိုၼ်ႈသႂ်ယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း
ထုၵ်ႇလီလုမ်းလႃးပၢႆးၸႂ် ႁႂ်ႈမီးတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉလွင်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁဝ်းၸႂ်ဢမ်ႇလီ။ ႁႂ်ႈလိုမ်းပႅတ်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉၸႂ်တင်းမူတ်း သင်ဝႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁႃသေဢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်း တႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇထွမ်ႇပၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်း သဵင်ၽဵင်းဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇပၼ်တၢင်းသိူဝ်းၸႂ်၊ ဢၢၼ်ႇပပ်ႉလိၵ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းမွၵ်ႇႁဵတ်းဝႂ် ၸွမ်းႁိူၼ်းႁႂ်ႈႁၢင်ႈလီတႃ

3) ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ
ထုၵ်ႇလီလိုဝ်ႈပၼ် ၼွၼ်းပၼ်ၼိုင်ႈၶိုၼ်းႁႂ်ႈတဵမ် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၽွင်းၵၢင်ဝၼ်းသင်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းယၢဝ်း ထုၵ်ႇလီၵမ်းၵမ်းလိုဝ်ႈပၼ်လႄႈ ၽွင်းၵၢင်ဝၼ်း ႁႂ်ႈၼွၼ်းဝၼ်းပၼ် 1-2 ၸူဝ်းမူင်းတေႃႇဝၼ်း

4) ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းပၼ် ဢိတ်းဢိတ်း
ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းမဵဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၵျွၵ်း ဝႅၼ်ႁႅင်းႁႅင်းၼၼ်ႉပၼ် မိူၼ်ၼင်ႇလဵၼ်ႈယူဝ်းၶႃႉပၼ်လႂ် ယိုတ်ႈသဵၼ်ႈယိုတ်ႈသၢႆပၼ် ႁႂ်ႈပေႇၵူၼ်ႉပေႇၶိုၼ်ႈလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸွႆႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇငၢႆႈ။

5) ထုၵ်ႇလီ ၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ
ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ဝႂ်ႁွင်ႉထူပ်းမေႃယႃပၼ်မႃးၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁူပ်ႉပၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈတေၸၢင်ႈလႆႈႁူႉ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉလႄႈ လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇၶွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႃႈလွတ်ႈၽေးလႄႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်လီႁူမ်ႈ ပႃး ပၢႆးယူႇလီၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်လႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈသေတႃႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝူၼ်ႉသေၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်တူဝ်ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈမၢၼ်းႁဵတ်းပၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်း ပၼ်သေ ၽွၼ်းလီမၼ်းတေထိုင် တူဝ်ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉယူႇ။ ယွၼ်းပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ်ထိုင်မႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉလႄႈ ႁႂ်ႈမေႃလုမ်းလႃးတူဝ်ၶိင်းၵႅၼ်ႇၶႅင် မီးႁႅင်းတဵမ်ထူၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်း မႂ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉသေၵမ်း။

ၶေႃႈမုၼ်း ( kapok)
Photo ( internet

မႃးႁူႉၸၵ်း တၢင်းပဵၼ် မွင်ၶေႃႈ( Asthma)
Details Created on Thursday, 20 February 2014 17:24 Published Date Written by သႅင်ႁႃႈၼမ်ႉ


ပၢႆးယူႇလီ ပဵၼ်လၢပ်ႈဢၼ်ယႂ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်ၵူႈၵေႃႉမုင်ႈမွင်း “မီးလၢပ်ႈငိုၼ်းၶမ်း တၢၼ်ႇလွႆႁႆႈ ပေႃးႁူဝ်ၶႆႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်သိူဝ်း” ၼင်ႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈမီးဝႆႉၼၼ်ႉ  မၼ်းမႅၼ်ႈတေႉတေႉ ယႃဝႃႈတေ ပဵၼ်ယေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း မၢင်ဢၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈယႃႁၢႆ၊ ယႃၼၢၼ်းႁၢႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႃႈ ပဵၼ်ၸဵပ်းပဵၼ်ၶူမ်း၊ ႁူဝ်ၶႆႈ၊ ၽႃႉ တိူဝ်ႉမိုဝ်းဢိတ်းဢီႈၵူၺ်း ယူႇပေႃးဢမ်ႇသႃႇၸႂ်လႆႈသေဢိတ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼၼ်ၵူႈၵေႃႉထုၵ်ႇလီမီးလၢပ်ႈပၢႆးယူႇ လီၵိုၵ်းတူဝ်ဝႆႉၽႂ်မၼ်းယူႇ။

တၢင်းပဵၼ်မၢင်ဢၼ်မၢင်လွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁႃးဝူၼ်ႉဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇပေႃးလွင်ႈယႂ်ႇ ဢမ်ႇၵႃႈႁိုဝ်ပဵၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ တေႁၢႆ ႁင်းမၼ်းၵူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇဢႆ၊ ပဵၼ်ဝတ်း၊ ႁူဝ်ၶႆႈ ၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇ ပေႃးဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းမၼ်းၵႃႈႁိုဝ်သေ ႁႃသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃၸွမ်းလၢၼ်ႉ ၸွမ်းသႅင်ႇသေ ယႃၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွင်ႇၽႂ်ႁူႉဝႃႈ ပေႃးသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃႁင်းၵူၺ်းၸိူင်ႉၼၼ် ပေႃးၵၢမ်ႇလီၺႃးယႃမႅၼ်ႈၸွမ်းတၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈတေၸၢင်ႈ ႁၢႆသေတႃႉ၊ သင်ယႃမၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸိုင်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇသေဢမ်ႇၵႃး၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢဝ်တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇႁိုင်ပူၼ်ႉတီႈသေ ယူတ်းယႃတူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးထိုင် ဢႃႈသၢၵ်ႈလႆႈ။



ၼင်ႇႁိုဝ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်တေၸၢင်ႈလုမ်းလႃးတူဝ် ၾၢင်ႉတူၺ်းပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၵဝ်ႇႁူမ်ႈပႃး ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်းႁႂ်ႈ ထုၵ်ႇလွၵ်းလၢႆးမၼ်းလႄႈ ယူတ်းယႃတၼ်းၶိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼႆႉတေမႃးလၢတ်ႈၼေ လွင်ႈတၢင်း ပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ (Asthma )ၼႆၼၼ်ႉယူႇ၊ ဝူၼ်ႉဝႃႈတၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈၼႆႉပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း တေယၢမ်ႈလႆႈ ယိၼ်းႁူႉၸၵ်းၵၼ်မႃးႁိုင်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ်ပေႃးႁၼ်ၵူၼ်းဢႆႁိုင်ဢမ်ႇၼၼ်မီးသဵင်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈၶေႃးၵေႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉ ၼၼ်ႉပဵၼ်မွင်ၶေႃႈၼႆၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁၢႆလႆႈၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈမၼ်းႁၢႆလႆ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဢႆမႃး မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈႁႃသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃဢႆ ၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်းၼႆႉပဵၼ်လၢႆးယူတ်းယႃ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၼမ်။
တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ဝႃႈဢႆလၢႆလၢႆၵူၺ်းမၼ်းမီးၼမ်လိူဝ်သေဢႆၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၼင်ႇႁိူဝ်တေၸၢင်ႈႁႃတၢင်း ယူတ်းယႃ၊ လၢႆးႁေႉၵင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁူႉၸၵ်းတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉႁႂ်ႈႁူႉလိုၵ်ႉ ႁူႉလမ်မၼ်းလီလီၵွၼ်ႇ။

ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉၶဝ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ယူႇလွတ်ႈလႆႈယွၼ်ႉ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈၶၢတ်ႇၶဝ်ႈၸဵတ်းဝၼ်းဢမ်ႇတၢႆ ၶၢတ်ႇ ၼမ်ႉဝၼ်းလဵဝ်တၢႆ ၵူၺ်းၵႃႈၸွင်ႇၽႂ်ဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းယူႇလွတ်ႈယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ လိူဝ်သေၶဝ်ႈၼမ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ မီးထႅင်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၽူႈတႅမ်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၶၢတ်ႇပဵၼ်ဝၼ်း ပဵၼ်ဝူင်ႈ ၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ၸႂ် ၼိုဝ်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးၽႂ်ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇတေႃႇလႆႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈဝႃႈၼၼ်ၼႆ ၸိုင်လူမ်းမွင်ၶေႃၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉသင်လႄႈပဵၼ်မွင်ၶေႃႈ? မွင်ၶေႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉလူတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ဢၼ်ႁဝ်းထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်းတၢင်းၼွၵ်ႈၵႂႃႇ လဵင်ႉပွတ်ႇၼၼ်ႉ ၸဵပ်းယဵၼ်း၊ မီးမႅင်းပႅတ်ႊထီႊရီးယႃႊ ဢမ်ႇၼၼ်မီးၶီႈတိူဝ်ႇတိတ်းၸပ်းၼမ်ပူၼ်ႉတီႈမၼ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉၵႂ်ႈယဝ်ႉ ႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉ လဵၵ်ႉလိူဝ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၵႂႃႇ။ ပေႃးလွတ်ႇ လူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၸဵပ်းယဵၼ်း၊ ၵႂ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် မီးၶီႈၽုၼ်ႇ၊ မႅင်းပႅတ်ႊထီႊရီးယႃႊၼၼ်ႉ တိတ်းၸပ်းဝႆႉလွတ်ႇလူမ်း ထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၸိုင် မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူမ်းၶူမ်းၵၢႆးၵၢႆး ယူႇၼႂ်းဢူၵ်းၼၼ်ႉသေ ဢႆဢွၵ်ႇမႃး၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းတိပ်ႇၵႂ်ႈလဵၵ်ႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႇဢမ်ႇဢိမ်ႇသုတ်ႇလူမ်း တၢင်းၼွၵ်ႇၶဝ်ႈ(Oxygen)လဵင်ႉပွတ်ႇငၢႆႈသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈၽူႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ဢွၵ်ႇ(carbon dioxide)ၶိုၼ်းယၢပ်ႇ သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉယူႇဢမ်ႇၵျေႃႇၸႂ်လႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႉၸွမ်းလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယူႇတႃႇသေႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ႁဵတ်ူၵၢၼ် သင် တိူဝ်ႉၶိူင်ႈလွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။



ယၢမ်းလဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇတေ ယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈ မီးမႃးယႃႈယႃတႃႇၶယၢႆလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၸႂ်ႉတဝ်ႈယႃ ၼၼ်ႉ သိတ်ႇၶဝ်ႈသူပ်း တွၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉၵႂၢင်ႈၶိုၼ်ႈသေ တေၸၢင်ႈထူၺ်ႈၸႂ် ပၼ်လႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇ ၸွႆႈႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈႁၢႆမၼ်းႁဵတ်းပၼ် ႁႂ်ႈလွတ်ႇလူမ်းမၼ်းယႂ်ႇပၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇထူၺ်ႈၸႂ်ငၢႆႈပၼ် ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၽူႈဢၢၼ်ႇၶဝ်ၸၢမ်းဝူၼ်ႉတူၺ်းဝႃႈ သင်ႁဝ်းဢဝ်လွတ်ႇလုတ်ႇၼမ်ႉဢၼ်ႁဝ်းလုတ်ႇၵိၼ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ မႃးမိပ်ႇႁႂ်ႈ မၼ်းၽႅပ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈသေ ၸၢမ်းလုတ်ႇလူမ်းၶဝ်ႈယဝ်ႉပဝ်ႇဢွၵ်ႇၶိုၼ်းတေ ႁူႉလႆႈဝႃႈ မိူဝ်ႈလုတ်ႇၶဝ်ႈၼၼ်ႉတေ ဝဝ်ဝႆႉသေ ပေႃးမိူဝ်ႈၽူႇလူမ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေၵပ်ႉၵပ်ႉဝႆႉယူႇ။ ၽူႈဢၢၼ်ႇၵေႃႉလႂ်လႆႈ ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းၼင်ႇ ဝႃႈမႃးၼႆႉၸိုင် တေပွင်ႇၸႂ်ထိုင်လွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇယူႇ။



တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈသွင်လၢႆးၵေႃႈ-

1/ ပဵၼ်မႃးၸွမ်းသၢႆလိူတ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇသင်မီးၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃႈထဝ်ႈ မႄႈထဝ်ႈ၊ ပေႃႈမႄႈ ပဵၼ်မွင် ၶေႃႈၼႆၸိုင် ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပဵၼ်လၢၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈလႆႈ ( မၢႆတွင်း-လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ)၊

2/ယွၼ်ႉသုတ်ႇၺႃးလူမ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသႂ်ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်း၊ ဢၢႆၵႂၢၼ်းသၢၼ်ၶေးမီး၊ ၶီႈၽုၼ်ႇ၊ ၶူၼ်သတ်း၊ ၵေး သွၼ်မွၵ်ႇ ( ဢၢႆမွၵ်ႈ) ၊ ၵတ်းႁႅင်း၊ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းႁိူဝ်ႉပူၼ်ႉတီႈ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈ၊ ၵႂၢၼ်းၵႅတ်ႊ၊ ဝူၼ်ႉ ၼမ် ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ မီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈလႆႈ။

သမ်ႉတေႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ႁူႉလႆႈဝႃႈ ၸွင်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇမီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈၼႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈထတ်းတူၺ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႈ ၸွင်ႇဢႆၵၢင် ၶိုၼ်း၊ ဢႆၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ၶူႈၼင်ၵႅၼ်း၊ ၶီႈၸၢမ်သွၼ်ႇၵၼ်၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႉ(မၢႆထိုင်ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းသင် ၼင်ႈယူႇႁဵတ်းၼၼ်ၵေႃႈႁိုဝ်ႉ)၊ ယူႇယူႇလႆႈထူၺ်ႈၸႂ်လူင်ပၼ်ၼိုင်ႈၵမ်း ပေႃးတူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ယူႇၼင်ႇၸွမ်းဢၼ် လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁႃမေႃၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈပွႆႇဝႆႉယူႇၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈ ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂ်ႇလိူဝ်မႃးသေဢိုတ်းပႅတ်ႈႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ ၸၢင်ႈထိုင်ဢႃႇသၢၵ်ႈလႆႈ။

လူမ်းမွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈယႃႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈ မၼ်းတေပဵၼ်ပဵၼ်ႁၢႆႁၢႆ တူၼ်ႈတေႃ ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းမွင် ၶေႃႈ ပေႃႇၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၵူၼ်းပဵၼ်လႆႈႁဵတ်းသင် ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈပေႃႇမႃးၶိုၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇပုင်ႇတႅၵ်ႈ ၵူၼ်းပဵၼ်လႆႈၶၢမ်ႇၵတ်းပူၼ်ႉတီႈ၊ မႆႈပူၼ်ႉတီႈ၊ လဵၼ်ႈႁႅင်းဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း ႁိူဝ်ႉပူၼ်ႉတီႈ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈ၊ ၶူၼ်သတ်း၊ ၶီႈၽုၼ်ႇ၊ ပဵၼ်ဝတ်းၶီႈမုင်ႈၼမ်၊ ၶီႈတိူၵ်ႈၶေႃႇၼႂ်းလွတ်ႇလူမ်းၼမ်၊ ႁဵတ်း ၵၢၼ်ႁိူဝ်ႉ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၢၼ်းၵႅတ်ႊ၊ ၵေးသွၼ်မွၵ်ႇ၊ ဝူၼ်ႉၼမ်ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ် ယႃႇသီႇဢုတု ၵိုင်ႉၵၢင်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်း ၼႆႉၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်မႃးၶိုၼ်း။

တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈမီးယူႇ (4) ၶၼ်ႉတွၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈယဝ်ႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈ ၸႂ်ၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁူႉလႆႈဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇ ယူႇၼႂ်းၶၼ်ႉတွၼ်ႈဢၼ်လႂ်ၼႆၼၼ်ႉ ၾၢင်ႉတူၺ်းလႆႈယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (1) ဢမ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ပူၼ်းပဵၼ်တေမီး လူမ်းဢႆ၊ ၶီႈၸၢမ်၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈလႄႈ ၸႅတ်ႈတူၺ်းပွတ်ႇလူတ်ႇ လူမ်းဢမ်ႇပီၼ်သင် တေထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ သွင်ဝူင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (2) ႁၢဝ်ႈႁႅင်းဢိတ်းဢိတ်း တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ၶီႈၸၢမ်၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ ၼိုင်ႈဝူင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈ ပွၵ်ႈ ၵၢင်ၶိုၼ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ မွၵ်ႈၼိုင်ႈပွၵ်ႈသွင်ပွၵ်ႈ တေႃႇၼိုင်ႈလိူၼ်။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (3) ႁၢဝ်ႇႁႅင်းပၢၼ်ၵၢင် တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇၵၢင်ၶိုၼ်းၼိုင်ႈဝူင်ႈမွင်ႈသွင်ပွၵ်ႈ ႁဵတ်းသင် ဢိတ်းဢိတ်းၵေႃႈႁိူဝ်ႉ။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (4) ၶၼ်ႉတွၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ႁိုဝ်ႉ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇၽွင်းၵၢင်ၶိုၼ်းႁိုဝ်ၵၢင်ဝၼ်း၊ ၶူႈၼင် ၵႅၼ်း၊ ႁဵတ်းႁႂ်တုမ်ႉတိုဝ်ႉ လွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်၊ ၸဵပ်းၵႅၼ်းတီႈဢူၵ်း။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉ သင်ၽူႈဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ် ၾၢင်ႉတူၺ်းတူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ မၼ်းမီးသၢႆငၢႆ ငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇၶၵ်ႉ တွၼ်ႈၼိုင်ႈ ထိုင်သွင်ၼၼ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇလူဝ်ႇတူၵ်းၸႂ်ႁႅင်း မၢင်ၽဝ်ႇတေဢမ်ႇၸႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈ ယွၼ်ႉယႃႇသီႇဢု တုၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈသေ ပဵၼ်ဝတ်းပဵၼ်ဢႆၵူၺ်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ ၵူၺ်းသင်ႁႂ်ႈလီၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁႃမေႃယူႇ။ သင် ဝူၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ႇၵဝ်ႇပဵၼ်ငၢႆးမိူၼ်ၶၼ်ႉတွၼ်ႈထိ 3-4 ၼၼ်ႉၸိုင်ႁႂ်ႈၵႂႃႇႁႃ မေႃတွၼ်ႈတႃႇတေ ၸႅတ်ႈတူၺ်းတၢင်း ပဵၼ်ႁဝ်းၵမ်းလဵဝ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ဢႆယူဝ်းယူဝ်း ၵူၺ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈ မေႃၶဝ်တေ တူၺ်းတၢင်းသၢႆ ငၢႆတၢင်းပဵၼ်ႁဝ်းသေ ပေႃႉထၢတ်ႈမၢၼ်ႇၸႅတ်ႈတူၺ်းပွတ်ႇ ယဝ်ႉတေလႆႈႁူႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇ ၸွင်ႇပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ။
ၵမ်းလိုၼ်းယွၼ်းၽၢၵ်ႇထိုင်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၸႂ် လႄႈ ၶတ်းၸႂ်ၾၢင်ႉတူၺ်းပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းၼႂ်း ႁိူၼ်းဝႃႈ ၸွင်ႇမီးၽႂ်ၵေႃႉလႂ် ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈယူႇလႄႈ သမ်ႉပဵၼ်မွၵ်ႈထိုင်ၶၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉၼႆတေၸၢင်ႈ လႆႈဢွၼ် ၵႂႃႇႁႃမေႃ ယူတ်းယႃၶိုၼ်းတၼ်းၶၢဝ်းယၢမ်း။

လၢႆးယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ (asthma)
Details Created on Monday, 21 April 2014 13:40 Published Date Written by သႅင်ႁႃႈၼမ်ႉ

တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ပဵၼ်ပဵၼ်ႁၢႆႁၢႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ
ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတႃႇၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းလႆႈတဵမ်တီႈ၊ လႆႈငိူင်ႉဝႄႈ
ၵၢၼ်မၢင်မဵဝ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိုဝ်ႉ၊ လႆႈငိူင်ႉဝႄႈ ဢွၵ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းမၢင်ဢၼ်၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ ၽွင်းယူၼႂ်းၵႄႈ
ၵူၼ်းၼမ် သဵင်လင် မီးဢၢႆၵႂၢၼ်း၊ သမ်ႉပေႃးလႆႈ ၵႅၼ်ႉယူႇဢႅၵ်ႉဢႅၵ်ႉ ၽွင်းမီးၵူၼ်းမႃးလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈႁိမ်းၸမ်
ပဵၼ်လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၽွင်း ဢွၵ်ႇတၢင်းၼွၵ်ႈ ယွၼ်ႉဢမ်ႇၸၢင်ႈသီးႁၢမ်ႈ သၽႃႇဝၼွၵ်ႈႁိူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇဢၢႆၵႂၢၼ်း
လႄႈပိုၼ်ႉတီႈမၢင်တီႈ ဢမ်ႇမီးလွင်ႈမူတ်းသႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။

ၵူၺ်းပဵၵ်ႉသမ်ႉလူမ်းမွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃ ႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈသေတႃႉ သင်ၵိၼ်ပၼ်ယႃမၢၼ်ႇမၢၼ်ႇလႄႈ ဝႆႉ
ဝၢင်းတူဝ်မိူၼ်ၼင်ႇမေႃ သင်ႇလၢတ်ႈၼၼ်ႉၸိုင်ႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈ ၶႅၼ်းယူႇမိူၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းလႆႈယူႇ။တွၼ်ႈတႃႇယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းပဵၼ်ႁူမ်ႈပႃးၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းလူဝ်ႇလႆႈႁူႉၸၵ်း
ၼင်ႇၶၵ်ႉတွၼ်ႈပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ လီလီၵွၼ်ႇ-

    1)    ႁူႉၸၵ်းလႄႈမီးတၢင်းႁူႉလွင်ႈတၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ
    2)    ႁူႉလွၵ်းလၢႆးသိတ်ႇယႃ
    3)    လူဝ်ႇမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်တႃႇယူတ်းယႃတူဝ်ၵဝ်ႇ
    4)    ငိူင်ႉဝႄႈတူၼ်ႈတေႃ ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈပေႃႇၶိုၼ်းလႆႈ
    5)    ႁူႉဝႃႈတူဝ်ၵဝ်ႇ ပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈၼႂ်းၶၼ်ႉတွၼ်ႈလႂ်
    6)    ႁၢင်ႈႁႅၼ်းယႃ ဝႆႉၵိုၵ်းတူဝ်ယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း

လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်ယွၼ်ႉလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼႃၵႂ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၸဵပ်းယဵၼ်း၊ ၶီႈတိုဝ်ႈၶေႃႈၼမ် လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ
လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် လဵၵ်ႉလူင်းသေၵူင်ၶေႃးၵၢႆး၊ ဢႆ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယႃ
ႁၢႆလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵူၼ်းပဵၼ်ၸၢင်ႈႁႄႉၵၢင်ႈယႃႇႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ်ပေႃႇမႃးၶိုၼ်းလႆႈ။ ၵူၼ်းပဵၼ်တေလႆႈ ငိူင်ႉဝႄႈတူၼ်ႈ
တေႃဢၼ်တေၸၢင်ႈမႃးတုမ်ႉတိုဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်မႃးၶိုၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၺႃးၵတ်းပူၼ်ႉတီႈ၊
မႆႈပူၼ်ႉတီႈ၊ သုတ်ႇၺႃးၶီႈၽုၼ်ႇ၊ ၶူၼ်သတ်း မႃ/မႅဝ်း၊ ၶူၼ်ၵႃႇတုၼ်း၊ လူမ်းၵႂၢၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသ်ႂ မိူၼ်ၼင်ႇ
ဢၢႆၵႂၢၼ်းလူတ်ႉ၊ ၵႅတ်ႉ၊ လႅၼ်းယႃႈ ဝူၼ်ႉၼမ်ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်၊ ၸႂ်လမ်လိူဝ်ႁႅင်း၊ ၸႂ်လဵၵ်ႉပူၼ်ႉတီႈ၊ လႄႈၸူမ်းသိူဝ်း
ပူၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ဝႃႈ ငိူင်ႉဝႄႈယဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉတေဢမ်ႇပေႃႇၶိုၼ်း မၼ်းၶႂ်ႈပေႃႇၶိုၼ်းမိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ
ၽွင်းမိူဝ်ႈတၢင်းပဵၼ် လူမ်းမွင်ၶေႃႈပေႃႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇမီးလူမ်းဢႆၶိူဝ်းၵၼ်၊ PEF ယွမ်းလူင်းဢေႇလိူဝ် 80၊
ထူၺ်ႈၸႂ် ဝႆးသေသၼ်ႇ၊ ဢူၵ်းၵပ်ႉ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ႁိုဝ်ႉ၊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵူၼ်းပဵၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝႆႉမဝ်မၢင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇ
ႁႃမေႃၵမ်းလဵဝ်။  လိူဝ်သေၼႆႉ ႁႂ်ႈၵိၼ်ယႃပၼ်မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်မေႃပၼ်မႃး လႄႈ ႁဵတ်းၸွမ်းၼင်ႇ
ဢၼ်မေႃသင်ႇ။

ယႃႈယႃ ဢၼ်မေႃႁၢင်ႈႁႅၼ်းပၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈတေမီးသွင်မဵဝ်း 1 - ယႃသိတ်ႇ(Steroid) ႁၢင်ႈၽၢင်ပဵၼ်
တဝ်ႈ တႃႇသိတ်းၶဝ်ႈပၢၵ်ႇ(သူပ်း) ၵူၼ်းပဵၼ်တေလႆႈသိတ်ႇပၼ်မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်မေႃသင်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ
ယႃဢၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈယူတ်းယႃပၼ်ႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၸဵပ်းယဵၼ်းႁိုဝ်လွတ်ႈလူမ်းၼႃၼၼ်ႉလူတ်းယွမ်း
မၼ်းပဵၼ်ယႃဢၼ် ၸွႆႈတိုင်ႈပၼ်လွတ်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၵႂၢင်ႈၶိုၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်လိူဝ်မႃး။
ယႃသိတ်ႇတိုင်ႈ ႁႂ်ႈလွတ်ႈ လူမ်းၵႂၢင်ႈၼႆႉ ပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းႁိုင်လိူဝ်ပူၼ်ႉတီႈၸိုင် မီးၽွၼ်းၸႃႉမၼ်းတေႃႇတူဝ်ၶိင်း
မိူၼ်ၵၼ် ပေႃးသိတ်ႇယႃဢၼ်ၼႆႉၸိုင်မိူဝ်ႈတေႇၸႂ်ႉတိုဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်မဝ်း၊ တွင်ႉၶူၼ်ႉ၊ လႄႈ
ႁူဝ်ၸႂ်တဵၼ်ႈႁႅင်း။ ၵူၺ်းၵႃႈပေႃးၸႂ်ႉတိုဝ်း ၵႂႃႇၵေႃႈတေယၢမ်ႈၵႂႃႇသေ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်ယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ သင်သိတ်ႇယႃဢမ်ႇထုၵ်ႇလၢႆးမၼ်းၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႂ်းပၢၵ်ႇ လႄႈ သင်ပဵၼ်
လုၵ်ႈ ဢွၼ်ႇၸႂ်ႉယႃသိတ်ႇၸိုင် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢမ်ႇယႂ်ႇၶိုၼ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆယဝ်ႉ။ ယႃ
ဢၼ်ၼႆႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႃႈၵႂ်ႈပွင်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းၵမ်ႉၶၢမ်ႇတူဝ်လူတ်းယွမ်းလူင်း ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်
လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃသိတ်ႇဢၼ်ၼႆႉ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်တၢင်းၵိၼ်ၼမ်ၼမ် တေလႆႈၽိုမ်ႉထႅမ်ႁႅင်း
ၵမ်ႉၶၢမ်ႇတူဝ် တႃႇတိုၵ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႂ်းတူဝ်လႄႈ ၸဵမ်းယဵၼ်းၼႂ်းလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႁၢႆ။ ယႃသိတ်ႇဢၼ်ၼႆႉ
တေလႆႈသိတ်ႇၵူႈၵၼ် တင်းယႃသိတ်ႇလူမ်းမွင်ၶေႃႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ လၢႆးသိတ်ႇမၼ်းၵေႃႈမိူၼ်မိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း
ၵူၺ်းၵႃႈတေဢမ်ႇလႆႈသိတ်ႇ တိတ်းၵၼ် သင်ဝႃႈသိတ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ႁႂ်ႈလိုဝ်ႈမွၵ်ႈ 5 မိၼိတ်ႉ ယဝ်ႉၸင်ႇ
သိတ်ႇထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ယႃသိတ်ႇမွင် ၶေႃႈဢၼ်မေႃၶဝ်ပၼ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈသိတ်ႇတႃႇသၢမ်လိူၼ် တိုၼ်းတေ
ဢမ်ႇလႆႈၶၢတ်ႇလႃးလႃး ၵူၺ်းယႃသိတ်ႇ ဢၼ်တိုင်ႈႁႂ်ႈလွတ်ႇလူမ်းၵႂၢင်ႈၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉ သိတ်ႇလႆႈၽွင်းယၢမ်းႁိုဝ်ႉႁိုဝ်
ၼႂ်းယၢမ်းၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႆႈတႃႇသေႇ။


လိူဝ်သေယႃသိတ်ႇတိုင်ႈလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ 2 - မေႃၶဝ်တေၸတ်းပၼ်ယႃ လူတ်းၸဵပ်းယဵၼ်းလွတ်ႇ
လူမ်းထူၺ်ႈ ၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ်ယႃၶႃႈမႅင်း တွၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းဢၼ်ၸဵမ်းယဵၼ်းၵႂ်ႈဝႆႉ
ၼၼ်ႉၶႅၼ်းမႃး၊ သင်ၵူၼ်းပဵၼ်မီးၶီႈတိူဝ်ႇပႃးၸိုင် တေလႆႈၵိၼ်ပႃးယႃဢႆႁိုဝ်ယႃတိုၵ်းၶီႈတိူဝ်ႇပႃး ယႃဢၼ်မေႃ
ၸတ်းပၼ်မႃးၼၼ်ႉ သင်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၸိုင်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် ႁႂ်ႈၵိၼ်ပၼ်ၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမၢၼ်
မႅၼ်ႈၼင်ႇဢၼ်မေႃသင်မႃး ၼၼ်ႉ။

သင်ဝႃႈၵိၼ်ယႃ လႄႈ သိတ်ႇယႃယူႇၶၢဝ်းတၢင်းႁိုင်ထိုင်ၼိုင်ႈလိူၼ်ယဝ်ႉ လူမ်းမွင်ၶေႃႈယင်းပႂ်ႇၶႅၼ်းမႃးၸိုင် ၵူၼ်း
ပဵၼ်ထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉတူၺ်းၶိုၼ်းဝႃႈၸွင်ႇၵိၼ်ယႃၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမၢၼ်ႇ၊ ၸွင်ႇသိတ်ႇယႃမႅၼ်ႈ ၸွမ်းလွၵ်းလၢႆးမၼ်း၊
ဢမ်ႇၼၼ် ၵေႃႈမေႃၶဝ်တေလၢႆႈပၼ်ယႃ ၸုမ်ႇမႂ်ႇထႅင်ႈ။

တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈလၢမ်းတိူဝ်းလိူဝ်သေ လူဝ်ႇလႆႈယူတ်းယႃတိတ်းတေႃႇၵၼ် လႄႈ
လႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းယူတ်းယႃႁိုင်မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉၼၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်ထုၵ်ႇလီဝႆႉၸႂ်လီလီယၢဝ်းယၢဝ်းသေ ႁဵတ်းၸွမ်း
ၼင်ႇဢၼ်မေႃသင်ႇ ၵွမ်ႉၵူၺ်း ၵိၼ်ယႃပၼ်လၢႆလၢႆသေ ဢမ်ႇလုမ်းလႃးတူဝ် ဢမ်ႇငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈဢၼ်တေ
ႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ် လူမ်းမွင်ၶေႃႈႁၢႆႉၸႃႉမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉၸိုင် ၵိၼ်ယႃၼမ်ၵႃႈႁိုဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၢႆၶႅၼ်းလႆႈ။

ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈၽွင်းတိုၵ်ႉ ယူတ်းယႃလူမ်းမွင်ၶေႃႈယူႇၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်လႆႈၵူၼ်းပဵၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယူႇႁင်း
ၵူၺ်းၵေႃႉလဵဝ် ယွၼ်ႉယႃတၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၵိၼ်ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ ႁိုဝ်ႉယဝ်ႉယႃသိတ်ႇ
ယႃၵိၼ်ဢၼ်ယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈမီးလွင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်ၸႂ်တွတ်ႈဝႂ်း၊ တွင်ႉၶူၼ်ႉ၊
လႄႈႁူဝ်မဝ်း။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ပေႃးၵူၼ်းပဵၼ်ၸႂ်တူၵ်း၊ ဝူၼ်ႉၼမ်၊ ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်ၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ
လွတ်ႇလူမ်းႁူတ်ႇတူဝ်သေ ထိုင်တီႈလွတ်ႇလူမ်းတိပ်ႇဢိုတ်းပႅတ်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်သေ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးထိုင်ဢႃႈ
သၢၵ်ႈလႆႈ။




လၢႆးယူတ်းယႃၸွမ်းသၽႃႇဝၼၼ်ႉ သႅင်လႅတ်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃပၼ် လူမ်းမွင်ၶေႃႈၶႅၼ်းလႆႈ ၽူႈတႅမ်ႈလႆႈ
ဢၢၼ်ႇၺႃးၶေႃႈမုၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ထုၵ်ႇထီၺႃးသႅင်လႅတ်ႇပၼ် ယွၼ်ႉဝႃႈသႅင်
လႅတ်ႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ တူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ပီႊတႃႇမိၼ်ႇတီႊ ၸွႆႈႁေႉၵင်ႈပၼ်ႁႂ်ႈၸဵမ်းယဵၼ်း ၼႂ်းလွတ်ႇလူမ်း
ၼၼ်ႉဢမ်ႇလၢမ်းလိူဝ်ထႅင်ႈ ယဝ်ႉယင်းၸွႆႈယွမ်းသၢၼ်ၶေးမီး ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၵိုတ်းယိုတ်းဢမ်ႇလၢမ်းတိူဝ်းထႅင်ႈၼႆ
ယဝ်ႉ။ ယႃတႆး၊ မွၵ်ႇ၊ မၢၵ်ႇ မႆႉ၊ ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်မၢင်ဢၼ်ၵေႃႈ မီးၽွၼ်းလီပဵၼ်ယႃ ယူတ်းယႃလူမ်းမွင်ၶေႃႈ
လႆႈမိူၼ်ၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၽၵ်းဝူၼ်ႉဢၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၵႆႉဢဝ်ဢုပ်ႉ ၵိၼ်ၵႅင်ၵိၼ်ၼၼ်ႉ ၵေႃႈမီးၽွၼ်းလီ
ပဵၼ်ယႃ ၵႄႈလူမ်းမွင်လႆႈၼႆယဝ်ႉ။

ၸုမ်းၵုမ်ႇထတ်းသၢင်ႈပၢႆးယူႇလီ ၽၢႆႇလုမ်းလႃးလူမ်းႁူဝ်ၸႂ်လႄႈပွတ်ႇၶဝ် တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈၼမ်ႉမၢၵ်ႇဢႅပ်းပိူၼ်ႊ(မၢၵ်ႇ
ၵႅမ်ႈၶွင်ႇ) ၸွႆႈႁေႉၵင်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈလႆႈ။ ၼႂ်းပပ်ႉၼၼ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ၵိၼ်ပၼ် ၼမ်ႉဢႅပ်ႊ
ပိူၼ်ႊၼိုင်ႈဝၼ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ၸွႆႈႁေႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်လူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ်ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်တေႃႇ
လူမ်းႁူဝ်ၸႂ် လႄႈ လူမ်းမွင်ၶေႃႈလႆႈ။

ၶေႃႈသင်ႇၵမ်းလိုၼ်းသူတ်းတႄႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈတိုၵ်ႉယူတ်းယႃယူႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်း
ပဵၼ် ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ လႄႈဢၼ်မီးႁႅင်းၼၼ်ႉၼမ်ၼမ် ယဝ်ႉၵိၼ်ပၼ်ယႃႁႂ်ႈ
မၼ်းမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်းယၢမ်းလႄႈ ၶတ်းၸႂ်ငိူင်ႉဝႄႈ တူၼ်ႈတေႃဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်မႃး
ၼၼ်ႉႁႂ်ႈလႆႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉႁဝ်းၵိၼ်ယႃပၼ်ယူႇသေတႃႉ သင်ဢမ်ႇငိူင်ႉဝႄႈတူၼ်ႈတေႃဢၼ်ႁဵတ်းလူမ်း
မွင်ၶေႃႈပေႃႇၼၼ်ႉၸိုင် လူမ်းမွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁၢႆၶႅၼ်းလႆႈ မၼ်းလူဝ်ႇလႆႈ ယူတ်းယႃလူမ်းလႃးပႃးၵၼ်ၵႂႃႇ
ၸင်ႇၸၢင်ႈတေၸဵဝ်းၶႅၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၢႆးႁူမ်ႈၵႃႇမၸွမ်းၸၢႆးထႆး 6 သႅၼ်ၵေႃႉ ၸပ်းတၢင်းပဵၼ် ဢဵတ်ႇသ်
Details Created on Monday, 12 May 2014 19:37 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း


လုမ်းလူင်ၽၢႆႇပၢႆးယူႇလီၸိုင်ႈထႆးၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ  ၽူႈၸၢႆးဢၼ်မီးၸႂ်ႁူမ်ႈၵႃႇမၸွမ်းၽူႈၸၢႆးမွၵ်ႈ 6 သႅၼ်ၵေႃႉၼႂ်း ၸိုင်ထႆး တိတ်းၸပ်းဢဵတ်သ်ႇၼႆ။


လႅင်ႇၶၢဝ်ႇပရၶျႃးၶျတ်ႉၶွင်ထႆး ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလၢတ်ႈၼႄၶေႃႈမုၼ်းၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတၢင်းၼမ်ၵူၼ်းၸပ်း  
တၢင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ် ဢၼ်လုမ်းပွင်ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီၸိုင်ထႆး လႆႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းပီ 2012 ၼၼ်ႉဝႃႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးၼႆႉ
မီး ၵူၼ်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ်မွၵ်ႈ  1,150,000 ၵေႃႉ လႄႈၼႂ်းၵႃႈၼႆႉ  ပဵၼ်ၸၢႆးလႄႈၸၢႆးဢၼ်ႁူမ်ႈၵႃႇမၸွမ်းၵၼ်မွၵ်ႈ
600,000  ၵေႃႉၼႆယူႇ။

လိူဝ်သေၼႆႉ ၽူႈၸၢႆးၸိူဝ်းဢၼ်ၸပ်းတင်းပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ် ၽူႈၸၢႆးၸိူဝ်းဢၼ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵပ်း
ၵၢႆႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁူမ်ႈၵႃႇမၵမ်းသိုဝ်ႈ လႄႈ ၸၢႆးၸိူဝ်းဢၼ်ၸႂ်ႉၶဵမ်သမ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၶဝ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈဢၼ်လဵဝ်ၵၼ်။ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 80 ၶွင်ၽူႈပဵၼ်ဢဵတ်ႇသ်တင်းမူတ်းၼႆႉ တိတ်းၸပ်းမႃးယွၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈႁႄႉၵင်ႈ လႄႈ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ပဵၼ် ၸုမ်းၸၢႆးႁူမ်ႈၵႃႇမၸွမ်းၸၢႆးဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ် ၼၢင်းယိင်း မႃးဢမ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈ
Details Created on Monday, 12 May 2014 19:43 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉတေၶဝ်ႈၸႂ်ယူႇဝႃႈ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢၼ်ယူႇၵိုၵ်းသၽႃႇဝၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ မၢင်လိူၼ်
ၵေႃႈမႃးဝၼ်းထိ 5 မၢင်လိူၼ်သမ်ႉဝၼ်း ထိ 10 ပၢႆၸင်ႇမႃး၊  ၼႂ်းမၢင်ၸိူဝ်းဢၼ်ၼႃႇလိူဝ်ၼၼ်ႉ 2-3 လိူၼ်မႃး
ၼိုင်ႈပွၵ်ႈၵေႃႈမီး။ ယွၼ်ႉၼႆ ၼႂ်းၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၶႃႈမၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉမီးလွင်ႈၶွင်ႉၶမ်ၸႂ်ဝႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉသင်လႄႈ
လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼၢင်းယိင်းမႃးဢမ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈဝၼ်းမၼ်း ၼႆယူႇ။

ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ လွင်ႈတၢင်း ဢမ်ႇၼၼ် တူၼ်ႈႁဵတ်ႇမၼ်းမီးလၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇ -
 
1. ဝူၼ်ႉၼမ်ၼႃႇလႄႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးၸႂ်ႁဝ်းၶႃႈသုၵ်ႉသၵ်ႉသေ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ႁဝ်းၶႃႈၸၢင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈဝၼ်းမၼ်းလႆႈ။
ယွၼ်ႉဝႃႈပေႃးဝူၼ်ႉၼမ်သေပၢႆးၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းတေၵႂႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈႁေႃႇမူင်းၼၢင်းယိင်းလႅၵ်ႈလၢႆႈသေ  ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်မႃးထိူင်း 2-3 ဝူင်ႈၵေႃႈမီး။

2. လဵၼ်ႈႁႅင်းၼမ်ပူၼ်ႉလိူဝ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်ယွမ်းလူင်းၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၼိုင်ႈတီႈတေ
ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်မႃးထိူင်းလႆႈ။

3. ၼၢင်းယိင်းဢၼ်ၵိၼ်ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈသၼ်ႇထေႇၼၼ်ႉ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တေဢမ်ႇမႃးမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈမိူၼ်ၵၼ်
ၵူႈၵေႃႉ ယွၼ်ႉဝႃႈယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈသၼ်ႇထေႇမၢင်မဵဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ၼၢင်းယိင်းႁၢႆၵႂႃႇမွင်ႈ 3-
4 လိူၼ်ၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။  ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ၼၢင်းယိင်းဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇယၢမ်ႈၵိၼ်ယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈသၼ်ႇ
ထေႇၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႇတၢင်းတေၵိၼ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီတိူင်ႇပၢင်ႇၸွမ်းမေႃယႃၵွၼ်ႇ  မေႃယႃၶဝ်တေလႆႈၼႄႉၼမ်း
ထုၵ်ႇဝႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈသၼ်ႇထေႇမဵဝ်းလႂ်တေထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၸွမ်းၼၢင်းယိင်းၵေႃႈလႂ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉဝႃႈၼၢင်း
ယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈလိူတ်ႈလူမ်းၵေႃႈဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။

4. ပေႃးၸပ်းသၼ်ႇထေႇ ( မၢၼ်း) ၼၼ်ႉ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်တေဢမ်ႇမႃး ၵူၺ်းၵႃႈၼၢင်းယိင်းမၢင်ၸိူဝ်းတႄႉတေ
မီးယူႇ မၢင်ၸိူဝ်းၸပ်းတွင်ႉလႆႈ 2-3 လိူၼ်ၵေႃႈယင်းမီးလိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ဢွၵ်ႇမႃးယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈဢမ်ႇၼမ်။

ဢိင်ၼိူဝ်ပၢႆးယူႇလီၼၢင်းယိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ လိူတ်ႈႁူဝ်လိူၼ်ႁဝ်းထုၵ်ႇလီမႃးၵူႈလိူၼ်ယူႇယဝ်ႉ  မႃးၼိုင်ႈပွၵ်ႈဢမ်ႇ
ထုၵ်ႇလီဢေႇလိူဝ် 3 ဝၼ်းလႄႈၼမ်လိူဝ် 7 ဝၼ်း သင်ၸိူဝ်ႉၼမ်လိူဝ်ၼၼ်ႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇတိူင်ႇပၢင်ႇမေႃယႃ
ၵူတ်ႇၸႅတ်ႈတူၺ်းပၢႆးယူႇလီၽႂ်းၽႂ်း ၼႆယဝ်ႉ။

လုမ်းပွင်ၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီ ၾၢင်ႉႁႂ်ႈသတိ ၵၢၼ်ၵိၼ်ႁဵပ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၼႆႉ
Details Created on Monday, 12 May 2014 19:57 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ယွၼ်ႉဝႃႈၶၢဝ်းၾူၼ်ၵေႃႈၸမ်ၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉလႄႈ ၾူၼ်တူၵ်းႁဵပ်းၵေႃႈတေဢွၵ်ႇၸွမ်းသၽႃႇဝမၼ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈၵၢၼ် ၵဵပ်းႁဵပ်းသိုဝ်ႉႁဵပ်းမႃးၵိၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေလႆၾၢင်ႉသတိ ယွၼ်ႉမၢင်ၸိူဝ်းၸႅၵ်ႇၽႄဢမ်ႇလႆႈဝႃႈၵိၼ်လႆႈဢမ်ႇၵိၼ် လႆႈ ၼႆယူႇ။

ယွၼ်ႉဝႃႈၼႂ်းပီၼႆႉ တႄႇဢဝ်လိူၼ် ဢေႇပရိူဝ်ႊ မႃးၼႆႉၵူၺ်း ၾၢႆႇၵုမ်းထိင်းတၢင်းပဵၼ်ထႆးၶဝ် လႆႈၸႅင်ႈဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်း
ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်ၺႃးႁဵပ်းမိူဝ်ႇၼႂ်းၸိုင်ႈထႆးမီး 91 ၵေႃႉယဝ်ႉ ၵၢမ်ႇလီဢမ်ႇပႆႇမီးၵူၼ်းတၢႆယွၼ်ႉႁဵပ်း ။ မီးႁူဝ်ႁုပ်ႈၵူၼ်း
ပဵၼ်ဢၼ်ၵိၼ်ၺႃးႁဵပ်းမိူဝ်ႇ 22 ၸေႈတွၼ်ႈၸိုင်ႈထႆး  ဢၼ်ပဵၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈ ထိ 1 ၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၸေတွၼ်ႈ
ၽင်းငႃး 23 ၵေႃႉ၊ ထိ 2 သမ်ႉပဵၼ် ၸေႈတွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆး လႄႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈၵူၼ်းပဵၼ်တေတိူဝ်းၼမ်မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ၼႂ်း
ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၼႆႉၼႆယူႇ။

ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ မေႃယႃလူင်ၸိုင်ထႆးလႆႈလၢတ်ႈၾၢင်ႉဝႆႉဝႃႈ ႁဵပ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မီးသၢၼ်မိူဝ်ႇႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼႃႇ
မိူၼ်ၼင်ႇႁဵပ်းဢၼ်ထႆးႁွင်ႉဝႃႈ ႁဵပ်းၶႆႇတၢႆသၢၵ်ႈ ဢၼ်သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၵိၼ်ၺႃးၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈတၢႆလႆႈဝႃႈၼႆ။  သင်
 ၵိၼ်ၺႃးႁဵပ်းမိူဝ်ႇသေမဵဝ်းမဵဝ်းၸိုင် တႃႇတေယူတ်းယႃၸွႆႈၵၼ်မိူဝ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ပႆႇထိုင်ႁူင်းယႃၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်
ၵိၼ်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇသႂ်ႇလေႃးၵိူဝ် 3 ၸေႃႇ (ၸေႃႇဢၼ်ႁဝ်းၸႂ်ႉၵိၼ်ၶဝ်ႈ) သေ ႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ၸူၵ်းၶေႃးတူဝ်ၵဝ်ႇႁၢၵ်ႇ
ဢွၵ်ႇၶိုၼ်း  ၼင်ႇႁိုဝ်သၢၼ်မိူဝ်ႇႁဵပ်းတေဢမ်ႇတၼ်းၽႄႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼမ်လိူဝ်ၵဝ်ႇ ၵွၼ်ႇတေႁွတ်ႈၽႅဝ်ႁူင်းယႃ။
ၵူၺ်းၵႃႈလွၵ်းလၢႆးၼႆႉ ႁၢမ်ႈၸႂ်ႉၸွမ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်ဢႃႇယုလဵၵ်ႉလိူဝ် 5 ၶူပ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ပၢႆးယူႇလီ

တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လီငိူင်ႉဝႄႈ တႃႇတၢင်းပဵၼ် ႁူဝ်ၶႆႈၽၢႆႇလဵဝ်
Details Created on Wednesday, 11 June 2014 22:04 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၶႆႈၽၢႆႇလဵဝ်ၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းပဵၼ်ၼမ်တႄႉတႄႉ ဢမ်ႇဝႃႈၽူႈယိင်းလႄႈၽူႈၸၢႆး  ႁူႉၸၵ်းတၢင်းပဵၼ် ၼႆႉတင်းၼမ်  ယွၼ်ႉဝႃႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ႁဝ်းၵႆႉလႆႈငိၼ်းပိူၼ်ႈလၢတ်ႈၵၼ်မႃးၸဵမ်လဵၵ်ႉ။ မိူဝ်ႈႁဝ်း ၶႃႈၵေႃႉလဵၵ်ႉၼၼ်ႉ ၵႆႉလႆႈငိၼ်းၽူႈယႂ်ႇဢုပ်ႇၵၼ်ဝႃႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၶႆႈၼႆႉ ၶၢၼ်ၸႂ်ၼႃႇ မၼ်းၸဵပ်းမၼ်းၸီး မိူၼ်မီးတူဝ်မႅင်းယူႇၼႂ်းႁူဝ်သေ ၶူပ်းသႂ်ႇၸီးသႂ်ႇဝႃႈၼၼ်။

ပေႃးထိုင်ၵၢပ်ႈမိူဝ်လဵဝ်မႃးႁဝ်းၸင်ႇႁူႉလႆႈဝႃႈမၼ်းၶၢၼ်ၸႂ်တႄႉ ၵိၼ်ဢမ်ႇလႆႈၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်း ႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမူၼ်ႈဢမ်ႇသိူဝ်းလႆႈ ယွၼ်ႉဝႃႈမၼ်းၸဵပ်းၵႅၼ်းဝႆႉၽၢႆႇလဵဝ်ၵူၺ်း။  ဢိင်ၼိူဝ်မီးၵူၼ်းထၢမ်မႃးဝႃႈ တေလႆႈ ငိူင်ႉဝႄႈတၢင်းၵိၼ်သင်ၽွင်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈတၢင်းပဵၼ်မၼ်းႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼႆလႄႈ ဝၼ်းၼႆႉႁဝ်းၶႃႈတေ လၢတ်ႈၼႄလွင်ႈငိူင်ႉဝႄႈဢႁႃႇရတၢင်းပဵၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၶၵ်ႉတွၼ်ႈပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ-

တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူဝ်ၶႆႈၽၢႆႇလဵဝ်ထႃႉႁႅင်းၼၼ်ႉ မီး -

1. လဝ်ႈမၢၵ်ႇမႆႉ  ဢၼ်ဢဝ်မၢၵ်ႇဢိတ်ႇႁဵတ်းၼၼ်ႉ
2. တပ်းၵႆႇ ၊ ၼိူဝ်ႉယႅၼ်ႈ၊ လႄႈထူဝ်ႇပိူၵ်ႇၶႅင်
3. မၢၵ်ႇဢိတ်ႇ ၊ ၼဵင်ႈလႄႈၵေႃႇၾီႇ
4. မၢၵ်ႇမႆႉႁႅင်ႈ ၊ ၽွင်ဝၢၼ် (ဢၼ်သႂ်ႇၶဝ်ႈၽၵ်း) ၊ ၶျွၵ်းၵလႅတ်ႉ၊ ထေႃးပၢတ်ႈ၊ လႄႈမၢၵ်ႇၸွၵ်း
5. ဝူၼ်ႉၼမ်
6. ၼွၼ်းဢမ်ႇဢိမ်ႇ
7. တၢၵ်ႇလႅတ်ႇ
8. ယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မီးသဵင်လင်
9. သၽႃႇဝလႅၵ်ႈလၢႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇၶၢဝ်းမႆႈ (ၶၢဝ်းႁႅင်ႈ) ၼၼ်ႉပဵၼ်ၶၢဝ်းတီႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉၵႆႉပေႃႇလိူဝ်ပိူၼ်ႈ
10. လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း (ႁေႃႇမူင်း) မိူၼ်ၼင်ႇၼၢင်းယိင်းဢၼ်ၸႂ်ႉယႃႇႁေႉၵင်ႈသၼ်ႇထေႇ

ပၢႆးယူႇလီ

ႁူႉၸၵ်းတၢင်းပဵၼ် ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊ (Ebola)
Details Created on Sunday, 14 September 2014 21:40 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ၸိူဝ်ႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ် ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊ ဢၼ်တိုၵ်ႉပဵၼ်ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းလင်လႄႈမီးၵူၼ်းတၢႆယွၼ်ႉတင်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၽူႈ ဢၢၼ်ႇလၢႆၵေႃႉတေမီးလွင်ႈၶမ်ၸႂ်ဝႃႈမၼ်းပဵၼ်သင် လႄႈ မီးၽေးႁၢႆႉၼမ်ပဵင်းႁိုဝ်ၵၼ်ယူႇ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉႁဝ်းၶႃႈ ဢွၼ်ၵၢၼ်မႃးထတ်းသၢင်လႄႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းဝႃႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢီႈသင်တႄႉတႄႉ-

ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး?

ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈၵၢဝ်ႇလၢတ်ႈၶွင် ၸုမ်းၽၢႆႇပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ WHO ၼၼ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊၼႆႉ တႄႇထူပ်း ႁၼ်ၼႂ်းမိူင်းၶွင်ႊၵူဝ်ႊ (Democratic Republic of Congo)  ၼႂ်းၵုၼ်ဢၾရိၶ ၼႂ်းပီ 1976 လႄႈၶိုၼ်း မႃးၽေႈၼႂ်းပီ 2014 ၼႆႉ။ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တႄႇမႃးတီႈတူဝ်သတ်းမိူၼ်ၼင်ႇဝိင်ႇ လႄႈ လိင်းသေ တိတ်းၸမ်းၵူၼ်းမႃး။

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉငၢဝ်းလၢႆးမၼ်းမိူၼ်ႁိုဝ်?

ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊၼႆႉ တေမီးလူမ်းၼၢဝ်၊ ၶေႃးၸဵပ်း၊ ၶူပ်းၶူပ်းၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းၼိူဝ်ႉ ၸွမ်းတူဝ်၊ ႁူဝ်ၶႆႈ၊ ၶႆႈၶီႈၶႆႈႁၢၵ်ႈ၊ တွင်ႉၵႂႃႇ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းတႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ထိူင်းလူင်း လိုၼ်းသုတ်းၼၼ်ႉ တေ မီးလိူတ်ႈဢွၵ်ႇၸွမ်းတူဝ်။

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉလီၵူဝ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်?

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၸပ်းၵၼ်လႆႈၵူၼ်းတေႃႇၵူၼ်း။ လွင်ႈဢၼ်လီၵူဝ်လိူဝ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈပႆႇမီးယႃႈယႃတႃႇယူတ်း ယႃႁႂ်ႈႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ဢီႊပူဝ်ႊလႃႊၼႆႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းလုတၢႆၼမ်ထိုင် 90%။ ၸွမ်းၼင်ႇႁၢႆးငၢၼ်းမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 09/09/2014 ၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉႁူမ်ႈ 4,293 ၵေႃႉ လႄႈ ၼႂ်းၵႃႈၼႆႉ လုတၢႆၵႂႃႇယဝ်ႉ 2,296 ၵေႃႉၼႆယူႇ။

တေလႆႈႁႄႉၵင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ်?

ပေႉသမ်ႉဝႃႈမိူင်းႁဝ်းပႆႇမီးၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈမီးၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉၼႆသေတႃႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁႄႉၵင်ႈၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉလႆႈၼၼ်ႉ ၸုမ်း WHO လၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈယူႇၸမ်ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ႁႂ်ႈ သႂ်ႇၽႃႈပိၵ်ႉသူပ်း လႄႈ ၶတ်းၸႂ်ယႃႇႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်တိူဝ်ႉၼမ်ႉဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃး လုၵ်ႉၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းၸပ်းတၢင်းပဵၼ် မိူၼ် ၼင်ႇႁိူဝ်ႇ လႄႈၼမ်ႉလၢႆးၸၵႂႃႇ။ လိူဝ်သေၼႆႉႁၢမ်ႈၵိၼ်ၼိူဝ်ႉတူဝ်ထိူၼ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇဝိင်ႇ လႄႈ လိင်း ဢၼ်ပဵၼ် တူဝ်ၽေႈၸိူဝ်ႉမႅင်းဢီႊပူဝ်ႊလႃႊ ၼႆႉၼႆယူႇ။

ပၢႆးယူႇလီ

ၾၢင်ႉ! ၵၢၼ်ၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁူၼူၵ်ႇ
Details Created on Sunday, 05 October 2014 22:00 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

သၢႆထွမ်ႇႁူဢၼ်ၵိုၵ်းမႃးၸွမ်းၾူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ်ၸွမ်းၶွမ်းဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈၸႂ်ႉထွမ်ႇၵႂၢမ်းထွမ်ႇၶၢဝ်ႇသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇ ၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉႁဝ်းၶႃႈၸႂ်ႉဢမ်ႇမႅၼ်ႈလွၵ်းလၢႆးမၼ်းၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူၼူၵ်ႇလႆႈ ၼႆ။

သင်လၢတ်ႈၸွမ်းၽႃႇသႃႇသဵင်ၼႆ မိူဝ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းလၢတ်ႈတေႃႇၵၼ်ၼၼ်ႉ တၢင်းႁႅင်းသဵင်တေယူႇမွၵ်ႈ 60 တေႊသီႊ ပိူဝ်ႊ (decibels) လႄႈ သဵင်ႁေႃႈလူတ်ႉၵႃးၼၼ်ႉတေမီးမွၵ်ႈ 85 တေႊသီႊပိူဝ်ႊ။  ၵူၺ်းသင်လၢတ်ႈထိုင်ၵၢၼ်ၸႂ်ႉ သၢႆထွမ်ႇႁူၼႆ လၢႆၵေႃႉတေပိုတ်ႇလင်ထိုင်တီႈၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းသမ်ႉပေႃးလႆႈယိၼ်းပႃး။ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမၵ်းမၼ်ႈၶွင် ၸုမ်းၽၢႆႇပၢႆးယူႇလီၶဝ်ၼၼ်ႉ တၢင်းႁႅင်းသဵင်လုၵ်ႉတီႈသၢႆထွမ်ႇႁူ တေဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉ 110 တေႊသီႊပိူဝ်ႊ၊ သင်ပဵင်း ဢမ်ႇၼၼ်ပူၼ်ႉလိူဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်ႁူၼူၵ်ႇလႆႈ ၼႆယူႇ။

သင်ႁႂ်ႈလီၸိုင် ၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူလင်မွၵ်ႈ 50% ၶွင်တၢင်းႁႅင်းသဵင်ဢၼ်ပၼ်မႃး လႄႈ ႁႂ်ႈထွမ်ႇၽွင်ႈလိုဝ်ႈၽွင်ႈ။ လိူဝ် သေၼႆႉ သင်ပဵၼ်လႆႈၼႆ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉသၢႆထွမ်ႇႁူႁူမ်ႈၵၼ်လၢႆၵေႃႉ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈၸပ်းၵၼ် လူၺ်ႈၼိူဝ်ႉၼင်ၵေႃႈမီးတင်းၼမ် ၼႆယူႇ။

ၸိူဝ်းပဵၼ်ၼၢင်ႈယိင်းဢၼ်ၸပ်းတွင်ႉ (မၢၼ်း) ဝႆႉၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈထွမ်ႇသဵင်မဝ်မဝ်သေ ထွမ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ပူၼ်ႉ 30 မိတ်ႉၼိတ်ႉ ၵွပ်ႈၵူဝ်တေတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈလုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ပၢႆးယူႇလီ

ၶေႃႈႁၢမ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇ ထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းမိူဝ်ႈ မႅင်းၶဝ်ႈႁူၼၼ်ႉ
Details Created on Thursday, 29 January 2015 23:27 Published Date Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ႁူလႄႈတႃၼႆႉပဵၼ်ဢင်ႇၵႃႇဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ ယွၼ်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိူဝ်ႁူတႃ ႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးတေမူတ်းသႂ်ယူႇတႃႇသေၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၸႂ်လွင်ႈၼႆႉၸွမ်း ပေႃးတေမႃးလၢတ်ႈထိုင်လွင်ႈ ပၢႆးယူႇလီလွင်ႈႁူၸိုင် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈထုၵ်ႇလီႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်ၵူၺ်း ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈထုၵ်ႇလီလႆႈၾၢင်ႉ လွင်ႈမူတ်ႉ လွင်ႈမႅင်းၸွမ်း  ဢိင်ၼိူဝ်တီႈယူႇႁိမ်းႁွမ်းၶဝ်းၶႃႈဢမ်ႇမူတ်းသႂ်ၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမူတ်းမႅင်းၼမ် မၢင်ပွၵ်ႈ မၢင်လႂ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေႁဵတ်းႁႂ်တူဝ်မႅင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းႁူႁဝ်းၶႃႈလႆႈ။

ပေႃးထိုင်မႃးမိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းမၢင်ၸိူဝ်းဢၼ်တေယၢမ်ႈႁူႉလွင်ႈတႃႇတေဢဝ်မႅင်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇမႃးလႆႈၵေႃႈမီးဢၼ်
ဢမ်ႇႁူႉၵေႃႈတေမီး ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉသေ ႁဝ်းၶႃႈၸင်ႇမီးလွၵ်းလၢႆးတႃႇတေဢဝ်မႅင်းဢွၵ်ႇ မိူဝ်ႈၽွင်းႁဝ်းၶႃႈ ၺႃးမႅင်းၶဝ်ႈႁူၼၼ်ႉ

သင်ၸိူဝ်ႉပဵၼ်မႅင်းတူဝ်လဵၵ်ႉၸိုင် ႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈထုၵ်ႇလီယွၵ်ႇမႅင်းဢွၵ်ႇမႃး မိူၼ်ၼင်ႇႁႂ်ႈယူႇၼႂ်းတီႈလပ်းသိုင်ႇဝႆႉ ဢမ်ႇၼၼ်ၼွၼ်းၵူမ်ၽႃႈသေ ဢဝ်ၾႆးသၢႆ( ၾႆးထၢတ်ႈ) ထွင်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းႁူၽၢႆႇဢၼ်မႅင်းၶဝ်ႈၼၼ်ႉသေ ပႂ်ႉမွၵ်ႈ 10-15 ၼႃးထီး ပေႃးမႅင်းႁၼ်သႅင်ၾႆးမၼ်းတေၵၢၼ်းဢွၵ်ႇမႃးႁင်းၵူၺ်း။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈလွၵ်းလၢႆးၼႆႉဢမ်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမႅင်းဢွၵ်ႇမႃးလႄႈ မႅင်းတိုၵ်ႉတဵၼ်ႈယူႇပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁႂ်ႈ မႅင်းတၢႆၵွၼ်ႇၼင်ႇႁိုဝ်ႁဝ်းၶႃႈပေႃးတေဢမ်ႇၸဵပ်းဢမ်ႇၵႅၼ်းၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မႅင်းၶဝ်ႈႁူၼၼ်ႉ ၼွၼ်း ၶီႈၵႅင်းသေ ဢဝ်လွတ်ႇၼမ်ႉလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉ ၸုမ်ႇၼမ်ႉမၼ်းၵိၼ် မိူၼ်ၼင်ႇၼမ်ႉမၼ်း ထူဝ်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းငႃး ၼမ်ႉ မၼ်းဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈၵိၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ယွတ်ႇလူင်းၵႂႃႇၼႂ်းႁူၽၢႆႇဢၼ်မႅင်းၶဝ်ႈၼၼ်ႉၵမ်းဢိတ်းဢိတ်း (ႁၢမ်ႈဢဝ် တဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းထွၵ်ႇဢဝ်) ပေႃးဝၢႆးသေႁဝ်းၶႃႈယွတ်ႇၼမ်ႉမၼ်းတဵမ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉႁႂ်ႈႁဝ်းၶႃႈၾၢင်ႉထွမ်ႇသဵင်မႅင်း တူၺ်းၸွင်ႇမၼ်းပႃႈတၢႆ  ၸႂ်ယဵၼ်ယဵၼ်သေ ပႂ်ႉမွၵ်ႈ 15-30 ၼႃးထီး ယႃၼႅတ်ႈဢဝ်ၼမ်ႉမၼ်းဢွၵ်ႇယွၼ်ႉဝႃႈ မႅင်းမၢင်ၸိူဝ်းဢမ်ႇတၢႆလႆႈၵမ်းလဵဝ် ပေႃးဝၢႆးၼၼ်ႉမႃး ႁဝ်းၶႃႈၸွင်ႇၼွၼ်းၶီႈၵႅင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉမၼ်းလႆ ဢွၵ်ႇမႃးၵမ်းလွႆးလွႆး။

ၵူၺ်းၵႃႈၵမ်ၼမ်သမ်ႉ တေဢဝ်မႆႉၶႄႇၶီႈႁူၶႄႇတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်မႅင်းဢွၵ်ႇ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၼႆႉ ၸၢင်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵႅဝ်ႈ ႁူႁဝ်းၶႃႈၸဵပ်းမႃးႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇလႆႈ  ဢမ်ႇၼၼ် ပေႃးႁဝ်းၶႃႈဢမ်ႇမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈဢၼ်ၶဝ်ႈယူႇၼႂ်းႁူႁဝ်းၼၼ်ႉပဵၼ် မႅင်းႁႃႉ ပဵၼ်ၽွင်မုၼ်ႈယုၵ်းယၵ်းႁႃႉပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၵႂႃႇႁႃမေႃယႃၶဝ်ႈၵူတ်ႇတူၺ်းပၼ်တေလီသုတ်းဝႃႈၼႆ။

ၶၢဝ်ႇမိူင်းတႆး

ၶႅၼ်ႇသႃႇရေႃးၵႃႇ လီၵူဝ်ၼႃႇ ႁုၵ်ႉတိုတ်ႉဢဝ် ဢႃႈသၢၵ်ႈ “ပႅင်း” လပ်းတႃ လိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇ
Details Created on Monday, 20 October 2014 22:01 Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ပႃႈပႅင်း ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇၸိုဝ်ႈလင် ၸၢႆးမူး မိူင်းပၼ်ႇ ၼိၸႃႉၶၼ်ႇထႃႇပျွင်း ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်ဝႆယူႇတီႈၵျွင်း ဝတ်ၵူႇတဝ်ႈ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 20/10/2014 ၼၼ်ႉ ပႃႈပႅင်း ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်း ၸၢႆးမူး ဢၼ်ယူတ်းယႃတူဝ် ယူႇတီႈႁူင်းယႃပႃႇ ငႄႉ  ၵဵင်းမႆႇၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ် လပ်းတႃလို်မ်းမိူင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းတၢင်းႁိူၼ်း ၶၢဝ်း ယၢမ်း 1 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ဝၼ်းၸၼ် ၼႂ်းဢႃႇယူႉ 52 ပီ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶႅၼ်ႇသႃႇသေ ယၢမ်းလဵဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် ပႃႈပႅင်း လႆႈဝႆႉယူႇတီႈ ဝတ်ႉ ၵူႇတဝ်ႈ ဢိူင်ႇသီးၽုမ်း ၸေႈဝဵင်းမိူင်း ၸေႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။



ပႃႈပႅင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၶႅၼ်ႇသႃႇ တီႈပွတ်ႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလိူၼ် သႅပ်ႇထိမ်ႇပႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသၢႆငၢႆတၢင်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းလိူဝ်မႃးၼႃႇလႄႈ ပႃႈပႅင်းလႆႈထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ်ၶဝ်ႈယူတ်းယႃ ဝႆႉတီႁူင်းယႃ ပႃႇငႄႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 29/ 9/ 2014 သေထိုင်မႃး ဝၼ်းထီႉ 20/ 10 / 2014 ၼၼ်ႉလႆႈသုတ်းမုၼ်သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈလၢင်းတၢင်းလင် ဢၼ်ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇတၢင်းႁၵ်ႉ ၶွင်ၼၢင်းပႅင်းလႄႈ ၸၢႆးမူး 3 ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ၼၢင်းၸၢမ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးၸိူင်းမႂ်ႇ လႄႈ ၼၢင်းသႅင်ႁိူၼ်း ၸင်ႇလႆႈၶၢႆႉၶၢပ်ႈတူဝ် မႄႈၸဝ်ႈၵေးၸူး ဝႆႉတီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇလူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ ပၼ်သေ တေသူင်ႇၶၢပ်ႈတူဝ် ပႃႈပႅင်း ၶဝ်ႈပႃႇႁဵဝ်ႈသၢင်းၶႅင်း ၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 25/ 10/ 2014 ၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈ လၢၼ် ၸင်ႇၽိတ်ႈမွၵ်ႇဢဝ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူႇႁူမ်ႈတၢၼ်းၸွမ်းၼႆယဝ်ႉ။

ၶၢဝ်ႇမိူင်းတႆး

ၶႅၼ်ႇသႃႇရေႃးၵႃႇ လီၵူဝ်ၼႃႇ ႁုၵ်ႉတိုတ်ႉဢဝ် ဢႃႈသၢၵ်ႈ “ပႅင်း” လပ်းတႃ လိုမ်းမိူင်းၵႂႃႇ
Details Created on Monday, 20 October 2014 22:01 Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ပႃႈပႅင်း ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်း ၽူႈႁွင်ႉၵႂၢမ်းပူၵ်းတိုၼ်ႇၸိုဝ်ႈလင် ၸၢႆးမူး မိူင်းပၼ်ႇ ၼိၸႃႉၶၼ်ႇထႃႇပျွင်း ယၢမ်းလဵဝ် ၶၢပ်ႈတူဝ်ဝႆယူႇတီႈၵျွင်း ဝတ်ၵူႇတဝ်ႈ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 20/10/2014 ၼၼ်ႉ ပႃႈပႅင်း ၵေႃႉပဵၼ်မေးၼၢင်း ၸၢႆးမူး ဢၼ်ယူတ်းယႃတူဝ် ယူႇတီႈႁူင်းယႃပႃႇ ငႄႉ  ၵဵင်းမႆႇၸိုင်ႈထႆးၼၼ်ႉ လႆႈသဵင်ႈၵၢမ်ႇသုတ်းမုၼ် လပ်းတႃလို်မ်းမိူင်းၵႂႃႇပႅတ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းတၢင်းႁိူၼ်း ၶၢဝ်း ယၢမ်း 1 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ဝၼ်းၸၼ် ၼႂ်းဢႃႇယူႉ 52 ပီ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၶႅၼ်ႇသႃႇသေ ယၢမ်းလဵဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ် ပႃႈပႅင်း လႆႈဝႆႉယူႇတီႈ ဝတ်ႉ ၵူႇတဝ်ႈ ဢိူင်ႇသီးၽုမ်း ၸေႈဝဵင်းမိူင်း ၸေႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။



ပႃႈပႅင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၶႅၼ်ႇသႃႇ တီႈပွတ်ႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလိူၼ် သႅပ်ႇထိမ်ႇပႃႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉသၢႆငၢႆတၢင်းပဵၼ်ႁၢဝ်ႈ ႁႅင်းလိူဝ်မႃးၼႃႇလႄႈ ပႃႈပႅင်းလႆႈထုၵ်ႇသူင်ႇတူဝ်ၶဝ်ႈယူတ်းယႃ ဝႆႉတီႁူင်းယႃ ပႃႇငႄႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 29/ 9/ 2014 သေထိုင်မႃး ဝၼ်းထီႉ 20/ 10 / 2014 ၼၼ်ႉလႆႈသုတ်းမုၼ်သဵင်ႈၵၢမ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈ။ ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈလၢင်းတၢင်းလင် ဢၼ်ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေႇတၢင်းႁၵ်ႉ ၶွင်ၼၢင်းပႅင်းလႄႈ ၸၢႆးမူး 3 ၵေႃႉပီႈၼွင်ႉ ၼၢင်းၸၢမ်ၶမ်း၊ ၸၢႆးၸိူင်းမႂ်ႇ လႄႈ ၼၢင်းသႅင်ႁိူၼ်း ၸင်ႇလႆႈၶၢႆႉၶၢပ်ႈတူဝ် မႄႈၸဝ်ႈၵေးၸူး ဝႆႉတီႈဝတ်ႉၵူႇတဝ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇလူႇတၢၼ်းယၢတ်ႇၼမ်ႉ ပၼ်သေ တေသူင်ႇၶၢပ်ႈတူဝ် ပႃႈပႅင်း ၶဝ်ႈပႃႇႁဵဝ်ႈသၢင်းၶႅင်း ၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 25/ 10/ 2014 ၼႆလႄႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈ လၢၼ် ၸင်ႇၽိတ်ႈမွၵ်ႇဢဝ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူႇႁူမ်ႈတၢၼ်းၸွမ်းၼႆယဝ်ႉ။

ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉ

ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈတိူၵ်ႇဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၾီႇလႃႇရီႇယိူဝ်ႇ (Filaria worm) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိူၵ်ႇလႄႈ ၶႆႇတိူၵ်ႇၾီႇလႃႇရီႇယိူဝ်ႇၼႆႉ ၸၢင်ႈၽႄႈၵႂႃႇလႆႈၸွမ်းယုင်းယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈတိူၵ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇထိုင်လႆႈၼႂ်းတွမ်ႇၼမ်ႉလိူင်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၽႄႈတိူၼ်းသေ ပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ဝႃႈ ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼႆႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ပဵၼ်တီႈမိူင်းရႃႇသီႇမႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးဢဝ်ၸွမ်းၶေႃႈမုၼ်း WHO ၶဝ်ဝႃႈၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တီႈမိူင်းဢေးသျႃးၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ၊ ဢႃႇၾရိၵ၊ ပသိၾိၵ်ႉ လႄႈ ဢမေႇရိၵ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉၼႃႇၼၼ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ သင်ဢမ်ႇယူတ်းယႃမၼ်းၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႅၼ်၊ ၶႃ၊ လႄႈ မၢၵ်ႇၶႆႇႁမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ယႂ်ႇၵႂ်ႈမႃးတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပႅၵ်ႉသမ်ႉဝႃႈ ဢမ်ႇထိုင်တၢႆလႆႈယွၼ်ႉမၼ်းသေတႃႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်လီဢူပ်းလီဢၢႆယွၼ်ႉမၼ်း တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈၽႄႈတိူၼ်းတၢင်းပဵၼ်

ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼႆႉ ၸၢင်ႈၽႄႈတိူၼ်းလႆႈၸွမ်းယုင်းယဝ်ႉ။ သင်ယုင်းၶူပ်းမႅၼ်ႈလိူတ်ႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီးရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼၼ်ႉသေ သမ်ႉၵႂႃႇၶူပ်းထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈၸိုင်၊ ၼႂ်းလိူတ်ႈဢၼ်ယုင်းၶူပ်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ သမ်ႉပႃးၵႂႃႇ တိူၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၶႆႇတိူၵ်ႇၾီႇလႃႇရီႇယိူဝ်ႇၸိုင် ၸၢင်ႈၽႄႈတိူၼ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈသွင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၸိူဝ်ႉယုင်း 460 မဵဝ်းၼၼ်ႉ ယုင်းဢၼ်ၸၢင်ႈၽႄႈတိူၼ်းလႆႈတၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼႆႉ မီးယူႇမွၵ်ႈ 23 မဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉၸိုင် ပႃးၸဵမ်ယုင်း ယုင်းလၢႆးပွင်ႈ (Anopheles), ယုင်းလမ် (Culex), ယုင်းလၢႆးသိူဝ် (Mansonia), ယုင်းလၢႆး (Aedes) လႄႈ ယုင်းလူင်/ယုင်းၽီလူး (Armigeres) ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

လၵ်ႈၶၼႃႇ တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉ

တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး ၸပ်းမႃးမိူဝ်ႈပၢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၸၢင်ႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်း လၢႆသိပ်းပီသေ ၽႄႈတိူၼ်းယဝ်ႉ။ လၵ်ႈၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်ၸိုင်

မီးလူမ်းၼၢဝ် 3-5 ဝၼ်းၶိုၼ်ႈၼိူဝ်၊ ပဵၼ်ပဵၼ်ႁၢႆႁၢႆ။ မိူဝ်ႈဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၼ်ႉ လူမ်းၼၢဝ်ၸၢင်ႈႁၢႆၵႂႃႇသေ မိူဝ်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁိူဝ်ႉမွႆႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈမီးလူမ်းၼၢဝ်ၶိုၼ်ႈမႃး။
(ဢမ်ႇမီးလွင်ႈၸဵပ်းလွင်ႈမၢတ်ႇသင်သေ) တွမ်ႇၼမ်ႉလိူင်ၵႂ်ႈ၊ ၸွမ်းဝၢင်ႈၶႃႈ၊ ၸွမ်းမၢၵ်ႇၶႆႇႁမ်၊ ၸွမ်းၵိင်ႇႁႄႉၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈၵႂ်ႈ ၸၢင်ႈလႅင်သေ ၸဵပ်းၵႅၼ်း။
ၸဵပ်းလုၵ်ႉတီႈႁူဝ်ၶႅၼ် ႁူဝ်ၶႃ ထိုင်ပၢႆမိုဝ်း ပၢႆတိၼ် (လၵ်ႉၶၼႃႇရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း)
တုမ်ႇၵႂ်ႈ ဢၼ်မီးၸွမ်းဝၢင်ႈၶႃႈ၊ မၢၵ်ႇၶႆႁမ်လႄႈ ၸွမ်းၵိင်ႇႁႄႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇဢွၵ်ႇလိူတ်ႈ ဢွၵ်ႇၼွင်။
ၶႃ၊ ၶႅၼ်၊ ၼူမ်း လႄႈ မၢၵ်ႇၶႆႇႁမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈယႂ်ႇမႃး၊ ၵႂ်ႇမႃးသေလႅင်ၶွင်ႇဝႆႉ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ မႆႈလိူတ်ႇ (လၵ်ႈၶၼႃႇ တေႇၸပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉ)။
လၢႆးႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉ

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးလၵ်ႉၶၼႃႇ တၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉၸိုင် မိူဝ်ႈတၢင်းပဵၼ်ပႆႇပႃႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉ ႁႃယူတ်းယႃလႆႈငၢႆႈလူမ်ယူႇ၊ ယႃႈယႃမၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပေႃးၵႃႈယႂ်ႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၽူႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်လႄႈ ၽူႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈႁိမ်းႁွမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီမီးတၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ရေႃးၵႃႇတိၼ်ၸၢင်ႉယူႇယဝ်ႉ။
ၼင်ႇႁိုဝ်တၢင်းပဵၼ် တေဢမ်ႇၽႄႈတိူၼ်းလႆႈၼၼ်ႉ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႈပႅတ်ႈယုင်း ၸွမ်းႁိူၼ်းၸွမ်းယေး ၸွမ်းတီႈယူႇတီႈၵိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း တီႈယူႇသဝ်းၵိၼ်သၢင်ႈသႅၼ်ႈသႂ်ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ယုင်းမူၺ်ႉႁၢႆပိူင်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။

- ၼမ်ႉၶူင်း -

ၶၢင်ႇပွင်းပွတ်းၼမ်ႉၶမ်း ၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃး ၵေႃႇတဝ်ႈၼမ်ႉပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ
Thursday, 15 May 2014 18:43 ပၢင်လူင်
ၵူၼ်းၶၢႆၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶၢင်ႇပွင်းၶဝ် တေႁၢင်ႈလီ၊ ၶၢႆၶၢတ်ႇလီၼၼ်ႉ ၸႂ်ႉတဝ်ႈၼမ်ႉပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ ၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃး၊ ဢမ်ႇဝူၼ်ႉထိုင်ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း။

ႁၢင်ႈၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း

ၸဝ်ႈၵႃႉတၢင်းၶၢႆ တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈၶဝ် တေႁၢင်ႈလီ၊ ၶႅမ်ႉလီ၊ ၶႅင်လီ၊ သီမၼ်းလိူင်လီ/ လိူမ်ႈလီလႄႈ တေဢမ်ႇဢူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ သမ်ႉဝႆႉႁိုင်လႆႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢဝ်တဝ်ႈၼမ်ႉ ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ (တဝ်ႈၼမ်ႉၵိၼ်မူတ်းသႂ်) ၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃးပႃးၼႂ်း ၼမ်ႉမၼ်းမူၶူဝ်ႈၶၢင်ႇပွင်း- ၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးဢဝ်ၶူတ်ႇ/တဝ်ႈၼမ်ႉ ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃးႁဵတ်းၼၼ် သီၶၢင်ႇပွင်းတေႁိူဝ်ႈမႃး၊ ၼမ်ႉမၼ်းၵေႃႈ ၼၢၼ်းယွမ်း၊ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၶၢႆဢမ်ႇၶၢတ်ႇသဵင်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈမႃးဢမ်ႇတၢပ်ႈလႆႈဢုၼ်ႇၶိုၼ်း / ၶူဝ်ႈၶိုၼ်း၊ ဢဝ်ၶၢႆလႆႈထႅင်ႈ၊ လွင်ႈၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်း ႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း- ပႃႈၼၢင်းလႃႉ ၵေႃႉဢၼ်ႁူႉၸၵ်းၵူၼ်း ႁဵတ်းၶၢႆၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈ သႂ်ႇလေႃးတဝ်ႈၼမ်ႉၵေႃႇ/ ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉလၢတ်ႈ။

ပႃႈၼၢင်းလႃႉ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ- ၶဝ်ဢမ်ႇဝူၼ်ႉထိုင်ပၢႆးယူႇလီ ၵူၼ်းမိူင်း။ ၶဝ်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈတၢင်းၶၢႆၶဝ်ႁၢင်ႈလီ၊ ႁႂ်ႈမၼ်းၶွပ်ႈလီ လိူင်လီ ၶႅင်လီ ၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်း။ ႁဝ်းၶႂ်ႈတုၵ်းယွၼ်းထိုင်တီႈ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉႁႂ်ႈဢွၵ်ႇၶၢဝ်ႇပၼ်၊ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉပၼ်တီႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၾၢႆႇပၢႆးယူႇလီၶဝ်၊ ႁႂ်ႈၶဝ်လူင်းၵူတ်ႇထတ်း တူၺ်းဝႃႈၼႂ်းမိူင်းၼမ်ႉၶမ်းႁဝ်းၼႆႉ   တီႈပိူၼ်ႈၶၢႆၶၢင်ႇပွင်း ၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃးတဝ်ႈၼမ်ႉၵိၼ် ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉ မီး ဢမ်ႇမီး- ဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈဢၼ်ဢဝ်တဝ်ႈၼမ်ႉၵိၼ် ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၶူဝ်ႈလေႃးၶၢင်ႇပွင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၵွမ်ႉၵႃႈတီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း မိူင်းတႆးၵူၺ်း၊ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈ၊ မၼ်းတလေး (ဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ) ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈႁဵတ်းၼင်ႇၼႆသေ ယင်းပႃးၼႂ်းၸေႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇယူႇ- ၸၢႆးသႅင် ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉတိုၵ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈလၢႆး ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈ။

လၢႆးပိူဝ်ႈတႃႇၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းၶၢင်ႇပွင်း၊ လွင်ႈဝႃႈ ၸွင်ႇမၼ်းပႃးပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉႁႃႉ ဢမ်ႇပႃးၼႆႉ ဢဝ်ၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈၼၼ်ႉ မႃးၸႄႈၼမ်ႉဝႆႉ၊ ပေႃးႁိုင်မွၵ်ႈၼိုင်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇၸိူမ်ႈ ဢမ်ႇၼႆႈ ဢမ်ႇယၢႆႈ၊ မၼ်းတိုၵ်ႉၶႅမ်ႉယူႇၼႆ တိုၼ်းပႃးတဝ်ႈၼမ်ႉပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉယဝ်ႉ- ၸၢႆးသႅင် သိုပ်ႇလၢတ်ႈ။

ပေႃးၵိၼ်ၺႃးၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈ ဢၼ်ၶူဝ်ႈလေႃးၵေႃႇတဝ်ႈၼမ်ႉပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၼၼ်ႉၼႆ တေတွင်ႉၵပ်ႉ၊ တၢင်းၵိၼ်ဢမ်ႇယွႆႈ၊ ၶႂ်ႈႁၢၵ်ႈ၊ ပေႃးႁၢၵ်ႈဢွၵ်ႇမႃးၶိုၼ်းၵေႃႈ ပႃးတင်းပွတ်းၸၢၵ်ႇပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၼၼ်ႉ ၊  ၸွမ်းၸိူဝ်းၼႂ်းၵူင်ၶေႃးၵေႃႈၶူမ်း၊ သႅပ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၵူၼ်းၼမ်ႉၶမ်း ၵေႃႉၵိၼ်ၺႃးၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈသႂ်ႇလေႃး တဝ်ႈၼမ်ႉ ပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

တီႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆႉ ၸဝ်ႈၶၢင်ႇပွင်းၶူဝ်ႈ ဢၼ်ၶၢႆၸွမ်းၶၢင်ႈတၢင်း မီးမွၵ်ႈပၢၵ်ႇပၢႆ။ ၼွၵ်ႈၼိူဝ်သေၶၢင်ႇပွင်း ၶူဝ်ႈယဝ်ႉ ၶၢႆပႃးတၢင်းၵိၼ်လၢႆလၢႆပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇထူဝ်ႇၽူးၶူဝ်ႈ၊ ဢႃႇလူးၶူဝ်ႈ၊ ၵျႃႇၵူၺ်ႉ

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C

ၵႂၢမ်းၼမ်း

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ပဵၼ်ဝႆးရၢတ်ႉသ် ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းလူႉလႅဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၸပ်းၺႃးတိူဝ်ႉၺႃးမႅၼ်ႈလိူတ်ႈ ၵႃႈတီႈၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီးဝႆႉဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼၼ်ႉၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈယူႇယဝ်ႉ။

ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၸိုင် ၽူႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ လၵ်ႈၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်မၼ်းဢမ်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈ။ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႉၼႆႉ တပ်းသမ်ႉပေႃးတေလုလႅဝ်မူတ်းယဝ်ႉ လၵ်ႈၶၼႃႇမၼ်းၸင်ႇတေပေႃႇၵေႃႈမီးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈမၼ်းၼႄလၵ်ႈၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ လွင်ႈဝႃႈမၼ်းပဵၼ် ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇသူႈႁူႉႁၼ်လႆႈၸႅင်ႈလႅင်းလီ။ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ထၢင်ႇဝႃႈ ပဵၼ်လၵ်ႈၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ် တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်ယူႇယဝ်ႉ။ လၵ်ႈၶၼႃႇမၼ်းၸိုင် ၶဝ်ႈပႃး

မိူၼ်မီးလူမ်းၼၢဝ်/လူမ်းသႃႈ ၸဵပ်းၼိူဝ်ႉၸဵပ်းၶႅၼ် ၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈ
ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၶႂ်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်
ႁိူဝ်ႉမွၼ်ႈဢူၼ်ႈၼူၼ်းဝႆႉတႃႇသေႇ
ၸႂ်ႉၸႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼႆလႄႈ ၽူႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ဢမ်ႇသူၾၢင်ႉမႅၼ်ႈလွင်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇမီးဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ႁဵတ်းႁိုဝ်ၸပ်း ဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈ?

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ၸၢင်ႈမီးဝႆႉ/ယူႇဝႆႉၸွမ်းလိူတ်ႈၽူႈမီးတၢင်းပဵၼ် ဝႆးရၢတ်ႉ C ၼၼ်ႉတႃႇသေႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ ဝႆးရၢတ်ႉၸၢင်ႈၽႄႈၵႂႃႇၸွမ်း လွင်ႈထိတိူဝ်ႉလိူတ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈလႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ

ႁူမ်ႈမိတ်ႈထႃႁူဝ်/မိတ်ႈထႃၼူတ်ႇလႄႈ မႆႉသီၶဵဝ်ႈၸွမ်းၵၼ်
မိူဝ်ႈသမ်းၶဵမ်သမ်းယႃၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၶဵမ်မၢၵ်ႈလဵဝ်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၽူႈၵိၼ်ၽူႈသမ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်ႁူမ်ႈၶဵမ်မၢၵ်ႈလဵဝ်ၵၼ်ၼၼ်ႉ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တေၸၢင်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C တီႈၵၼ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ သမ်းတႃႇသေႇ၊ ၸႂ်ႉၶဵမ်ၸွမ်းၵၼ်ၵမ်းလဵဝ်ဢွၼ်ႇၵူၺ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိတ်းဝႆးရၢတ်ႉသ်တီႈၵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈၵႃႇမႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၵၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉ C လႆႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ဢၼ်တိတ်းၸပ်းလူၺ်ႈလွင်ႈၵႃႇမႁွမ်းသွင်ၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈမီးၵႃႈႁိုဝ်၊ မီးဢႄႇၼႃႇ။ တီႈဢၼ်ၸၢႆးတေႃႇၸၢႆး ႁဵတ်းၵႃႇမႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈငၢႆႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ သင်ၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၵူၼ်းၼႃႇမႂ်ႇၸိုင် ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉထူင်ယၢင်ယူႇယဝ်ႉ။

ၵူတ်ႇတူၺ်းတၢင်းပဵၼ်

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ တိတ်းဝႆႉသေတႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းဢမ်ႇသူႈၼႄလၵ်ႈၶၼႃႇမၼ်းလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇထၢင်ႇထိူမ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈမီးလႆႈဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႄႈသင်၊ သင်ၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇလဵၼ်ႈယႃသမ်းယႃယူႇလႄႈသင်၊ ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢမ်ႈလဵၼ်ႈယႃသမ်းယႃမႃးၵူႈပွၵ်ႈလႄႈသင် ၼႆၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းတၢင်းပဵၼ် ႁႂ်ႈႁူႉၸႅင်ႈလႅင်းယူႇယဝ်ႉ။

ႁူင်းယႃၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၵေႃႈ ႁပ်ႉၵူတ်ႇထတ်းပၼ် ဝႆးရၢတ်ႉ C ယူႇ။ ဢမ်ႇသုၵ်ႉသၢၵ်ႉလူင်လၢင်၊ လူဝ်ႇဢဝ်လိူတ်ႈသေ ၵူတ်ႇထတ်းၵူၺ်း။

ယိုင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸဵဝ်းႁူႉ၊ ယိုင်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸဵဝ်းယႃ၊ ယိုင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၸၢင်ႈၶႅၼ်းလႆႈငၢႆႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈယူတ်းယႃဝႆးရၢတ်ႉသ် C

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ဢဝ်တင်းယႃႈယႃ ဢၼ်တိုၵ်းတေႃးလႄႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆးရၢတ်ႉသ် ယႃႇႁႂ်ႈမၼ်းၽႄႈ လႄႈတင်းယႃႈယႃဢၼ်ယူတ်းယႃတပ်းၼၼ်ႉသေ ယူတ်းယႃလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

ဝၢႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ တီႈဢႄႇသုတ်း မီးၸိူဝ်ႉၾၼ်းမၼ်း ႁူၵ်းမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်ႉၾၼ်းမၢင်မဵဝ်းၵေႃႈ ယူတ်းယႃလႆႈငၢႆႈသေ ၸိူဝ်ႉၾၼ်းမၢင်မဵဝ်းသမ်ႉ ယူတ်ႉယႃလႆႈယၢပ်ႇယဝ်ႉ။ ပိူင်တႅၵ်ႈမၼ်းၸိုင် ၼႂ်းၵႃႈၵူၼ်းၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉၾၼ်းမၢႆၼိုင်ႈၼၼ်ႉ မွၵ်ႈ %50 ၼႆႉ ၸၢင်ႈယႃႁၢႆလႆႈသေ ၸိူဝ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉၾၼ်းမၢႆသၢမ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈယႃႁၢႆလႆႈ %80 ယူႇယဝ်ႉ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႇၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈယႃႈယႃၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈသၢင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်မႃးယူႇၵူႈမိူဝ်ႈလႄႈ ဝၢႆးၼႆႉမႃး တေၸၢင်ႈယႃႁၢႆလႆႈငၢႆႈလူမ်သေမိူဝ်ႈလဵဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

လွၵ်းလၢႆးႁႄႉႁၢမ်ႈ

ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းပဵၼ်တပ်း တၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင်၊ ဢမ်ႇမီးယႃႈယႃႁႄႉႁၢမ်ႈဝႆႉထႃႈ (vaccine) မၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေယႃႇႁႂ်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈငၢႆႈငၢႆႈၼၼ်ႉ ဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၼၼ်ႉ မီးယူႇသွင်လွင်ႈ။ ၼၼ်ႉၸိုင် -

ယႃႇပေႁူမ်ႈၶဵမ်သမ်းယႃႈၸွမ်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ။ (ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵွမ်ႉၵႃႈၶဵမ်ဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း မူၵ်ႇသမ်းၶဵမ်၊ ၸေႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ယႃႇပေႁူမ်ႈၵၼ်။)
ယႃႇပေႁူမ်ႈမိတ်ႈထႃႁူဝ်၊ မႆႉသီၶဵဝ်ႈ၊ လႄႈ ၽႃႈၸဵတ်ႉၼႃႈ ၸွမ်းၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ။ (ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်း ၸၢင်ႈၼုၵ်းလိူတ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။)
သင်ႁဵတ်းလွင်ႈၵႃႇမႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၽူႈဢၼ်မီးဝႆးရၢတ်ႉသ်ဝႆႉၼၼ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇသူႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉၺႃးမႅၼ်ႈမိူဝ်ႈ လိူတ်ႈရႃႇသီႇတူၵ်း ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၸိူဝ်ႉႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၵၼ် လူၺ်ႈတၢင်းႁူးၵူၼ်ႈပေႃးၼႆၸိုင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸၢင်ႈမီးလွင်ႈဢွၵ်ႇလိူတ်ႈလႄႈ ၸၢင်ႈၸပ်းၸၢင်ႈၽႄႈဝႆးရၢတ်ႉသ် C တီႈၵၼ်လႆႈယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈမိူဝ်ႈလိူတ်ႈယႃႇသီႇတူၵ်း၊ ဢမ်ႇႁွမ်းသွင်ၸွမ်းၵၼ် လူၺ်ႈတၢင်းႁူးၵူၼ်ႈပေႃးၼႆၸိုင် ဢမ်ႇသႂ်ႇဢမ်ႇသုပ်းထူင်ယၢင်ၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးဢၼ်းတရၢႆးၵႃႈႁိုဝ်။

ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁဵတ်းလွင်ႈၵႃႇမႁွမ်းသွင် ၸွမ်းၵၼ်တင်းၵူၼ်းၵေႃႉမႂ်ႇၸိုင် ဢၼ်လီသေပိူၼ်ႈသုတ်းတႄႉ ၸႂ်ႉထူင်ယၢင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈတၢင်းပဵၼ်ဝႆးရၢတ်ႉသ် C

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁူၵ်းလိူၼ် မိူဝ်ႈတေႇၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ ၸၼ်ႉတေႃႇသူႈဝႆးရၢတ်ႉသ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းႁူၵ်းလိူၼ်ၼႆႉ ဢိင်ၼိူဝ်တူဝ်ၶိင်းလႄႈ လွၵ်းပိူင်ႁဵတ်းၵၢၼ်တူဝ်ၶိင်းၽႂ်မၼ်းသေ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈတေႃႇသူႈဢဝ်ပႄႉလႆႈဝႆးရၢတ်ႉသ်ယူႇယဝ်ႉ။ မွၵ်ႈသီႇၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႉၼႆႉ ၸၢင်ႈတေႃႇသူႈ ပႄႉပုၼ်ႈဝႆးရၢတ်ႉသ်လႆႈယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ႁႅင်းၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ဢမ်ႇတေႃႇသူႈပႄႉပုၼ်ႈဝႆးရၢတ်ႉသ်လႆႈၸိုင် ဝႆးရၢတ်ႉသ်ၼႆႉ တေသိုပ်ႇယူႇဝႆးၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်း ပီယၢဝ်းၶၢဝ်းႁိုင်ယူႇယဝ်ႉ။ သၢႆငၢႆတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းမႃးယိုင်ႈဝႆႉ/ၶၢင်ႉဝႆႉ/ႁင်းဝႆႉၼႂ်းလိူတ်ႈၶၢဝ်းႁိုင်လႄႈ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ သၢႆငၢႆယိုင်ႈၶၢင်ႉၼႆယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ်သၢႆငၢႆတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင် မိူၼ်ၼင်ႇလွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈ သမ်းယႃႈၸိူဝ်းၼႆႉသေ မၢင်ၸိူဝ်းၸိူဝ်းၵေႃႈ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃႁၢႆလႆႈသေ ဝႆႉႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်ဝႆႉ သိပ်းပီယၢဝ်း သၢဝ်းပီႁိုင်ယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ဝၢႆးသေၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ယဝ်ႉမွၵ်ႈသၢဝ်းပီၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်တပ်းလုလႅဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

ၼႂ်းၵႃႈၵူၼ်းၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵႃႈ 5 ၵေႃႉ 1 ၵေႃႉၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်တပ်းလုလႅဝ်သေ ၼႂ်းၵႃႈ 20 ၵေႃႉ 1 ၵေႃႉၼႆႉသမ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၶႅၼ်ႇသႃႇ တီႈတပ်းယူႇယဝ်ႉ။



ၶေႃႈထၢမ်တွပ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈဝႆးရၢတ်ႉသ် C

1) ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်း လုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး?

တေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈမၼ်းလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထၢင်ႇၸႅင်ႈ၊ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတႅပ်းတတ်းလႆႈတႅတ်ႈတႅတ်ႈတေႃးတေႃး။

2) ၽူႈယိင်းလႄႈၽူႈၸၢႆး ၽႂ်ၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉၼမ်သေၽႂ်?

ၽူၸၢႆးၸပ်းတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်သေၽူႈယိင်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈတၢင်းမၼ်းၸိုင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၽူႈၸၢႆး ၵိၼ်လဝ်ႈၵိၼ်ယႃႈ သမ်းယႃႈၼမ်လိူဝ်သေၽူႈယိင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

3) လွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈၼႆႉ ၸွင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈ?

လွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈလႄႈ လွင်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵၼ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်မီး ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ဝႆႉၼၼ်ႉ သင်မၼ်းၵိၼ်လဝ်ႈၸိုင် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းမၼ်းၸဵဝ်းလူႉလႅဝ်ငၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

4) ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ၸၢင်ႈၽႄႈၸပ်းၵၼ်လႆႈတၢင်းလိူတ်ႈလႄႈ သင်ထုၵ်ႇယုင်းၶူပ်းၸိုင် ၸွင်ႇၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ်လႆႈ?

ပေႃးဢဝ်ၸွမ်းပိူင်မၼ်းဝႃႈၸိုင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ၽႄႈၵႂႃႇၸွမ်းလိူတ်ႈလႄႈ လႅပ်ႈတေၽႄႈၸွမ်းယုင်းၵႂႃႇလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ႁႃႁၼ်တီႈၵူၼ်းၵူၺ်း။ ပေႃးတူၺ်းဢဝ်ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈၸိုင် မႃႉလႄႈလိင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လၵ်းထၢၼ်ဢၼ်ဝႃႈ ႁႃႁၼ်ဝႆးရၢတ်ႉသ် C တီႈယုင်း ၼႆၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇပႆႇမီး။ ၵူၼ်းဢၼ်ၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C တီႈယုင်းမႃးၼႆၵေႃႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႈယၢမ်ႈႁၼ်ယၢမ်ႈငိၼ်း မေႃယႃလႄႈ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ်ႁႃလၵ်းထၢၼ်မၼ်းႁၼ်သေပွၵ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ ၵဝ်ၶႃႈလူပ်းလင်ဝႃႈ ဝႆးရၢတ်ႉသ် C ၼႆႉ ဢမ်ႇၸပ်းၵၼ်လႆႈ လူၺ်ႈတၢင်းယုင်းၶူပ်း။

ၵူၺ်းၵႃႈ လွင်ႈထုၵ်ႇယုင်းၶူပ်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸပ်းဝႆးရၢတ်ႉသ် C လႆႈသေတႃႉ ၸၢင်ႈၸပ်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇမဵဝ်းလႆႈလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇထုၵ်ႇယုင်းၶူပ်းၼၼ်ႉ လီလႆႈႁႄႉႁၢမ်ႈတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ။

5) တပ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ပၼ် ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း?

ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ်ၷလီႇၶူဝ်ႇꩡိၼ်ႇ (ထၢတ်ႈၶႃႇၿွၼ်ႇႁႆႉၻရဵတ်ႉ ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်း)
ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ်ၼမ်ႉလီ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႆမၼ်းယၢႆႈလႅဝ်
ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ်ၵွၼ်ႈယၢင်လိူတ်ႈ
ၸတ်းၵၢၼ်လႄႈၽဵဝ်ႈဢွၵ်ႇပၼ်ထၢတ်ႈလဝ်ႈ၊ ငူၼ်ႉသၢၼ်၊ လႄႈ ယႃႈယႃတၢင်ႇၸိူဝ်ႉတၢင်ႇပိူင် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႉ မီးတပ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ တပ်းၵူၼ်းၼႆႉ ၶႅင်ႁႅင်းလီတႄႉတႄႉ။ သမ်ႉပေႃးၸမ်တေလူႉလႅဝ်မူတ်းၵေႃႈ မၼ်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ပၼ်ယူႇတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉလူႉလႅဝ်ဢိတ်းဢွတ်းၸိုင် မၼ်းၶိုၼ်းမႄးတူဝ်မၼ်းႁင်းၵူၺ်း ႁႂ်ႈလီၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ ၵႅတ်းဢွၵ်ႇပႅတ်ႈပွတ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶိုၼ်းႁုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။



- ပီႈၸၢႆးလူင်

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈယႃ statin ဢၼ်ၸၢင်ႈလူတ်ႉလူင်းလႆႈၶေႃႇလႅတ်ႉသထရေႃးၼၼ်ႉ ၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ၸိုင် တၢင်းပဵၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ႁူဝ်ၸႂ်လႄႈ တၢင်းပဵၼ်မူၵ်ႇလိူတ်ႈတႅၵ်ႇ တေၸၢင်ႈယွမ်းလူင်းလႆႈတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ။

ပေႃးဢဝ်လွင်ႈထတ်းသၢင်လဵပ်ႈႁဵၼ်းၵူၼ်းပဵၼ် 175,000 ၵေႃႉ ၵႃႈတီႈ Lancet ၼၼ်ႉဝႃႈၸိုင် တေႃႈၼင်ႇၵူၼ်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းပဵၼ်ႁႅင်းၵႃႈႁိုဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇၽွၼ်းလီ ယႃႈယႃဢၼ်ၼႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉတီႈ Oxford ၶဝ်ဝႃႈ တီႈဢၼ်ၵူၼ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းပဵၼ်သင်ၵေႃႈ NHS လီဢဝ်ယႃႈယႃဢၼ်ၼႆႉ ပၼ်ၵိၼ်သုင်းၼႆ။ မူႇၸုမ်းတူၺ်းလွမ်ယႃႈယႃ ၶွင် NHS ဢၼ်ပဵၼ် NICE ၼၼ်ႉတႄႉ တိုၵ်ႉပႂ်ႉတူၺ်း ၶေႃႈသၢၵ်ႈသေႇမၼ်းထႅင်ႈယူႇ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႈယႃ statin ၼႆႉ ၸၢင်ႈမီးလႆႈၽွၼ်းႁၢႆႉ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းတၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

 သင်ၶေႃႊလႅတ်ႉသထရေႃးသုင်ၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမူၵ်ႇလိူတ်ႈတၼ်သေ
တေၸၢင်ႈလႆႈတၢင်းပဵၼ်မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်လႄႈ တၢင်းပဵၼ်မူၵ်ႇလိူတ်ႈတႅၵ်ႇ

ၼမ်ႉၶူင်း

လွင်ႈလႆႈၽႃႇတွင့်သေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼႆ့ ၸွင်ႇမီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း တၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ်ႉ

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉတီႈမိူင်း ဢမေႇရိၵၶဝ်ၶူၼ်ႉႁၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၵိူတ်ႇမႃးလူၺ်ႈၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉၼႆႉ ၸၢင်းမီးတၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ်ႉ လိူဝ်သေလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၵိူတ်ႇမႃးတၢင်းထမ်းမတႃး သွင်ပုၼ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ်ဝႃႈ လွင်ႈၵိူတ်ႇလုၵ်ႈလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉၽႃႇတတ်းယူႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉၿႅၵ်ႉထီးရီႈယိူဝ်းၼႂ်းႁူင်းၶဝ်ႈသေ ၸၢင်ႈပိၼ်ႇပႅင်ႈပႅတ်ႈလွၵ်းလၢႆးဢႃးႁၢၼ်ယၢႆႈၼႂ်းႁူင်းၶဝ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ၼႆႉ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း မႄႈလုၵ်ႈ 1,255 ၵူႈ တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈပီ 1999 တေႃႇထိုင် 2002 ယဝ်ႉ။

မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ၶဝ်မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းဢၼ်ၼႆႉ ၸဵမ်ႈမိူဝ်ႈၶဝ်ပႆႇပႃႈမီးသၼ်ႇထေႇ 22 ဝူင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် တႅၵ်ႈတူၺ်းလႄႈ ၸင်ႈတူၺ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ဢၼ်ၸင်ႇႁႃၵိူတ်ႇမႃးၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပေႃးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ဢႃႇယုတဵမ်သၢမ်ၶူပ်ႇမႃးၼႆ ၶိုၼ်းမႃးတႅၵ်ႈတူၺ်းလႄႈ ၸင်ႈတူၺ်းထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈယဝ်ႉ။



တၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ့်

ၼႂ်းၵႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆႉ သီႇၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႉ ၵိူတ်ႇမႃးလူၺ်ႈၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၸိူဝ်းၼၼ်ႉသမ်ႉ ၵိူတ်ႇမႃးလူၺ်ႈတၢင်းဢင်ႇၵႃႇမႄႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈဝႃႈ ၼိူဝ်ႉတူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တၢင်းၼႃၽိဝ်ၼင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ လွၵ်းလၢႆးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇၼႆႉ မီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼႆၼၼ်ႉ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် ႁႃႁၼ်ၶေႃႈမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ်ယင်းဝႃႈ ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈ ဢၼ်လႆႈဢဝ်ၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉသေလဵင်ႉလုၵ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းၸၢင်ႈပီးလႆႈလိူဝ်သေ ၸိူဝ်းဢၼ်လဵင်ႉလုၵ်ႈလူၺ်ႈတၢင်းဢင်ႇၵႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ် သပ်းလႅင်းၼႄလွင်ႈတၢင်းမၼ်းဝႃႈ ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၿႅၵ်ႉထီးရီးယိူဝ်း ဢၼ်လႆႈမႃးမိူဝ်ႈယင်းတိုၵ်ႉၽႃႇတတ်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶဝ်ၶိုၼ်းပၼ်တၢင်းၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၸိူဝ်းတေဢဝ်ၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉသေ ၵိူတ်ႇလုၵ်ႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉဝႆႉ တၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ်ႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈတေပဵၼ်မႃးလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းဢင်းၵဵတ်ႈတႄႉ လွၵ်းလၢႆးဢဝ်ၵၢၼ်ၽႃႇတွင်ႉသေ လဵင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ မီး 23% ယဝ်ႉ။



ပီႈၸၢႆးလူင်

ယႃႈယႃမဵတ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆး -

ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉထူပ်းသဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း(gene) ဢၼ်တေႁဵတ်းပဵၼ်မႃးလႆႈ ယႃႈယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆး

ဝၢႆးသေ ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၶဝ်တီႈဝဵင်း ဢီႇၻိၼ်ႇပရႃႇ (Edinburgh) ၶူၼ်ႉထူပ်းၸီႉၸမ်ႈလႆႈ သဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းလႄႈ လွၵ်ႈလၢႆးၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်းၼႂ်းတူဝ်ၽူႈၸၢႆးယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇလႆႈ ယႃႈယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးၵၼ်ယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႁႃႁၼ်သဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ၼူ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ Katnal1 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽူႈၸၢႆးယဝ်ႉတူဝ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈဝႃႈ Katnal1 ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈလိူဝ်သေပိူၼ်ႈသုတ်းၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၸိူဝ်ႉၼၼ်ႉ ယႃႈယႃ ဢၼ်တေၵႂႃႇယႃႉပႅတ်ႈ Katnal1 ၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃးလႆႈ ယႃႈယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈထႃႇၽူႈၸၢႆးယဝ်ႉ ၼႆ ၽူႈတႅမ်ႈလွင်ႈ A Study in Plos Genetics ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇၸိူဝ်ႉၽၼ်းၵူၼ်းၶဝ်ၵေႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ယႃႇယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်လူဝ်ႇၼႅၼ်ႇၼႅၼ်ႇၼၼ် ပိူင်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ လွင်ႈႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵူၺ်းလႆႈပိုင်ႈဢိင်ၼိူဝ်ၶွၼ်ႇၻူမ်းလႄႈ လွင်ႈယႃႉတတ်းပႅတ်ႈ ဢဵၼ်ၸိူဝ်ႉၵူၺ်းယဝ်ႉ။



ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉလွင်ႈမၼ်

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉတီႈ ထႃႇၼပၢႆးယူႇလီလွင်ႈၽႄႈတိူၼ်းၸိူဝ်ႉၽၼ်း တီႈၸၼ်ႉၸွမ်ဢီႇၻိၼ်ႇပရႃႇၼၼ်ႉ ၶဝ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၸၢႆးမၼ်ၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။

ၶဝ်ပိၼ်ႇပႅင်ႈတူၺ်းသဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းတူဝ်ၼူသေ ႁႃႈတူၺ်းဝႃႈ ဢၼ်လႂ်တေပဵၼ်မၼ်မႃးလႆႈၼႆယဝ်ႉ။ ၶဝ်ႁႃၸွမ်းႁွႆးသဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢၼ်ပိၼ်ႇပႅင်ႈပဵၼ်မၼ်ၵႂႃႇၼၼ်ႉသေ ၵမ်းသုတ်း ၶဝ်ႁႃႁၼ် Katnal1 ယူႇယဝ်ႉ။ မၼ်းၶဝ်ႈပႃးၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်တွၼ်ႈတႃႇထၢတ်ႈပရူဝ်ႇတဵင်း ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတွၼ်ႈတႃႇသဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ဢၼ်ပၼ်ႁႅင်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းယႂ်ႇတူဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သင်ဢမ်ႇပႃးပရူဝ်ႇတဵင်းၸိုင် ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽူႈၸၢႆးၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈလႆႈ၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ တေလုလႅဝ်ၵႂႃႇပႅတ်ႈၼႂ်းတူဝ် ႁင်းမၼ်းၵူၺ်းယဝ်ႉ။

ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးသၢႆႊၶဝ် မုင်ႈမွင်းဝႃႈ ၶဝ်တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်တေၵႂႃႇႁႄႉႁၢမ်ႈပႅတ်ႈလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းၽူႈၸၢႆးၼၼ်ႉယူႇၼႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၼႆႉ တေပဵၼ်လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၽေးၶဵၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႂ်းတူဝ်သင် ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈ ၻွၵ်ႇတိူဝ်ႇလီး သမိတ်ႉ ၼၼ်ႉဝႃႈ ‘‘သင်ၸိူဝ်ႉႁဝ်းႁႃလႆႈ လွၵ်းလၢႆးဢၼ်တေၶဝ်ႈၵႂႃႇႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈ သဵၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းဢၼ်ၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ႁဝ်းၸၢမ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉတႄႉ ႁဝ်းတေၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈ ယႃႈယႃႇႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ ဢၼ်ဢမ်ႇၵဵဝ်ႇၵပ်းထၢတ်ႈႁေႃႇမူၼ်းယဝ်ႉ’’ၼႆယဝ်ႉ။

‘‘ဢၼ်ပိူင်လူင်မၼ်းတႄႉ ၼမ်ႉတွၼ်းယႃႈယႃဢၼ်ၼႆႉ တေဢမ်ႇၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉလွင်ႈသင်။ ၵွပ်ႈသင်ၼႆ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ Katnal1 ၼႆႉ မီးၽွၼ်းပၢင်ႈလႆႈၼိူဝ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဝၢႆးသေမၼ်းယႂ်ႇတူဝ်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ယွၼ်ႉၼႆ မၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇပဵၼ်လွင်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း ဢၼ်ၸင်ႇတိုၵ်ႉႁူၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈမႃးၼၼ်ႉလႄႈတင်း ႁႅင်းႁူၼ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းလႆႈ။

မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပရူဝ်ႇတဵင်းၼႆႉ ယူႇၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈဝႆႉလႄႈ တႃႇတေယိူင်းၸူးမၼ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဝ်းတေႁႃႁၼ်လႆႈ ထၢတ်ႈဢၼ်ႁဵၼ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၵၼ်တင်းပရူဝ်ႇတဵင်း ဢၼ်တေယိူင်းၸူးလႆႈငၢႆႈလိူဝ်ၼႆႉယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။



ယိူင်းမၢႆယၢပ်ႇယၢၵ်ႈလူင်

ၻွၵ်ႇတိူဝ်ႇဢႄးလၢၼ်ႇ ပႅၵ်ႇသီႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၶူးသွၼ်လူင်ပၢႆးမၼုသ်သတီႈၸၼ်ႉၸွမ် Sheffield ၼၼ်ႉဝႃႈ ယႃႈယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇဢၼ်ၼိုင်ႈၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼႆႉ လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ယိူင်းမၢႆယၢပ်ႇၽိုတ်ႇလူင် ဢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉမႃး တင်းလၢႆလၢႆပီၼၼ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းသမ်ႉဝႃႈ လွင်ႈယႃႈယႃႁၢမ်ႈသၼ်ႇထေႇ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးၼႆႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် သဵၼ်ႈလိူဝ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းမီးၼႂ်းၶႆႇႁမ်ၽူႈၸၢႆး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းႁုၼ်ႈမုၼ်းၼၼ်ႉႁိုဝ်ၼႆ မေႃႇလီႇၶျူး ဢၼ်ႁဝ်းတေယိူင်းၸူးၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈတႅတ်ႈၼႅတ်ႈၼႄႉၼွၼ်းလီတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။ သင်ဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်ၽွၼ်းႁၢႆႉၼႂ်းတူဝ်လႄႈ တေၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသဵၼ်ႈလိူတ်ႈလႄႈထိတ်ႉသျူႈၼႂ်းတူဝ်သေ ၸၢင်ႈပၼ်ၽေးၶဵၼ်ယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

‘‘ၵူၺ်းၵႃႈ သဵၼ်ၸိူဝ်ႉၽၼ်ႉ ဢၼ်ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉတီႈဝဵင်းဢီႇၻိၼ်ႇပရႃၶဝ်ႁႃထူပ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ်လွင်ႈတိုၼ်ႇတဵၼ်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈသေ တေပဵၼ်လႆႈလွၵ်းလၢႆးမႂ်ႇ ဢၼ်တေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလႆႈ ယႃႈယႃႁႄႉသၼ်ႇထေႇတွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼႆႉဢမ်ႇၵႃး မၼ်းယင်းပိူင်းပၼ်သၢႆလႅင်းႁဝ်းၶႃႈ ၼိူဝ်လွင်ႈတၢင်း ၽူႈၸၢႆးၵမ်ႈၽွင်ႈလႆႈပဵၼ်မၼ် လႄႈ လွင်ႈတၢင်းဢၼ် ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉၽူႈၸၢႆးၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢမ်ႇႁဵၼ်းၵၢၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈပိူင်မၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။’’



ပီႈၸၢႆးလူင်

ၼႃႈၸေႃးလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ

ၶေႃႈပၼ်ၾၢင်ႉ ၼိူဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၼ်ႈၶွမ်းလႄႈ တူၺ်းထီးဝီး

ပေႃးတေဢဝ် မေႃယႃပၢႆးၸႂ်ၶဝ်ဝႃႈၸိုင် ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈ ထုၵ်ႇလီႁၢမ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼိူဝ်လွင်ႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းၶွမ်ႇပျူႇတိူဝ်ႇလႄႈ တူၺ်းထီးဝီး လူၼ်ႉလူၼ်ႉလိူဝ်လိူဝ်ယဝ်ႉ။

ၻွၵ်ႇတိူဝ်ႇ ဢႃႈရိၵ်ႉ သိၵ်ႉၵမႅၼ်းဝႃႈ လွင်ႈတူၺ်းၼႃႈၸေႃးၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်းလွင်ႈၵိၼ်ၵိူဝ်လႄႈ ၵိၼ်လဝ်ႈယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈမီးၶွပ်ႇမီးလႅၼ်မၼ်း၊ လူဝ်ႇလႆႈႁူႉမိူဝ်ႈလူဝ်ႇၽႃႈလူဝ်ႇပေႃးမၼ်းယဝ်ႉ။

မၼ်းဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈ လူဝ်ႇလႆႈမီးၵၢၼ်ၵုမ်းထိင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ၊ သင်ဢမ်ႇၼၼ်ၸိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေမိူၼ်ၵၼ်တင်း လႆႈထုၵ်ႇဝႆႉပိုၼ်ႉဝႆႉပႅတ်ႈ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းတူၺ်းလူၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၻွၵ်ႇတိူဝ်ႇ သိၵ်ႉၵမႅၼ်းဝႃႈ ၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇတီႈပၢၵ်ႇၼႃႈၸေႃးၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်မႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ၊ ပေႃးမႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇၵၼ်ၸိုင် လုၵ်ႈဢွၼ်ႇပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ တီႈႁိူၼ်းၶဝ် ၵမ်ႈပႃႈၼမ် မီးၼႃႈၸေႃးႁႃႈဢၼ်ယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမႃး ၶဝ်ယင်းတူၺ်းၼႃႈၸေႃးသွင်ဢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵၼ်ၵွၼ်ႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ၶိူင်ႈလၢတ်ႈမိုဝ်း (mobile phone) ၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယူႇ ထီးဝီးၵေႃႈတူၺ်းယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် လႄႈ ၵၢၼ်လဵၼ်ႈႁႅင်းတူဝ် ယူပ်ႈယွမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ပေႃးၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် မၼ်းမီးလွင်ႈၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း 2 လႄႈ တၢင်းပဵၼ်မၢၵ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ယူႇယဝ်ႉ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢွၵ်းဢေႃႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႄႈ လွင်ႈတူၺ်းၼႃႈၸေႃးလူၼ်ႉလိူဝ်ၸိူင်ႉၼႆၼႆႉ တေၸၢင်ႈပၼ်တၢင်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ပိူင်ၽွတ်ႈဢွၵ်းဢေႃၵေႃႈပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။

မေႃပၢႆးသၢႆၶဝ် ၸႅတ်ႈထတ်းသၶႅၼ်ႇ (scan) တူၺ်း လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်လဵၼ်ႈၵဵမ်းလႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလဵၼ်ႈၵဵမ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်းဢေႃၶဝ် မီးလွၵ်ႈပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်ဝႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ လဵၼ်ႈၵဵမ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈဢွၵ်ႇဢေႃၵူၼ်းႁဝ်း ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵႂႃႇၸိူင်ႉၼၼ်ႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းဢၼ်မီးဢွၵ်းဢေႃၸိူင်ႉၼၼ်ၼၼ်ႉ မီးၸႂ်ၶႆႈလဵၼ်ႈၵဵမ်းႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ ၶဝ်းယင်းပႆႇၸီႉၸမ်ႈလႆႈ။

ပေႃးဢဝ် ၻွၵ်ႇတိူဝ်ႇသိၵ်ႉၵမႅၼ်းဝႃႈတႄႉ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢႃႇယုသၢမ်ၶူပ်ႇလူင်းတႂ်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈမီးလွင်ႈတူၺ်းၼႃႈၸေႃးဢိတ်းဢီႈၵူၺ်း၊ ဢမ်ႇၼၼ် ယင်းဢမ်ႇလီမီးသေဢိတ်းၼႆယဝ်ႉ။ လုၵ်ဢွၼ်ႇၸိူဝ်းဢႃႇယု သၢမ်ၶူပ်ႇ တေႃႇထိုင်ၸဵတ်းၶူပ်ႇၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းꧦၼႆႉ လီတူၺ်းၼႃႈၸေႃး တၢင်းႁိုင်မွၵ်ႈ ၸူဝ်ႈမူင်းၶိုင်ႈၵူၺ်း၊ ႁၢၼ်ႉၼႆႉ တေႃႇပေႃးထိုင်ဢႃႇယု 18 ၶူပ်ႇၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်းꧦ လီလႆႈတူၺ်းၼႃႈၸေႃး မွၵ်ႉ သွင်ၸူဝ်ႈမွင်းၶိုင်ႈၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်းၶဵဝ်ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၸိုဝ်ႈၻႅၼ်ႇၼီႇယိူဝ်ႇ ဢႅပ်ႉပွတ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းလၢတ်ႈႁႂ်ႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈၼၼ်ႉ ယွမ်းလူင်းပႅတ်ႈၶၢဝ်းယၢမ်းဢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ်တူၺ်းထီးဝီးလႄႈ လဵၼ်ႈၶွမ်းၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းၼၢင်းဝႃႈ‘‘ ပေႃးဝႃႈထိုင်မႃး မိူဝ်ႈပီ 2025 ၼႆႉ ၵူၼ်းၸၢႆးမွၵ်ႉၶိုင်ႈၼိုင်ႈလႄႈ ၽူႈယိင်းမွၵ်ႈသၢမ်ပုၼ်ႈၼႆႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆး တၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပိူဝ်ႈၼႆ ႁဝ်းလူဝ်ႇလႆႈၸွႆႈထႅမ်ၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈ ႁႂ်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း လွၵ်းလၢႆးဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ’’ ၼႆယဝ်ႉ။

ထႃႇၼပၢႆးယူႇလီၶဝ်ဝႃႈ ‘‘ၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၽၢႆႇတူဝ်ၼႆႉ ပၼ်လႆႈၽွၼ်းလီၼမ်တႄႉတႄႉယဝ်ႉ - လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉၼႆႉ လီလႆႈမီးၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်လဵၼ်ႈႁႅင်းယဝ်ႉ’’

ယဝ်ႉၵေႃႈ မၼ်းယင်းဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁႃႈၶူပ်ႇလူင်းပႃႈတႂ်ႈၼႆႉ လီလႆႈမီးၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် ၵႃႈၼင်ႇပဵၼ်လႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ်

ၵႂၢမ်းၼမ်း

ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လူင်မဵဝ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈၵူၼ်း သုင်ပူၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ် ၸပ်းၵူၼ်းပဵၼ်ဝႆႉတင်းၸၢတ်ႈတင်းပၢၼ် ၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼႆႉ မီးယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 လႄႈ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၼႆသေ မီးသွင်မဵဝ်းယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇမိူင်းလဵဝ်ၵူၺ်း ၵူၼ်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ဢၼ်ယႃႇယု 16 လႄႈၽၢႆႇၼိူဝ် 16 မီးမွၵ်ႈ 3.1 လၢၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးထိုင်ပီ 2030 မႃးၸိုင် ႁူဝ်ၼပ်ႉဢၼ်ၼႆႉ လႅပ်ႈတေထိုင်ၵႂႃႇလႆႈ မွၵ်ႈ 4.6 လၢၼ်ႉယူႇ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵူၼ်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မွၵ်ႈ 90% ၼႆႉ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ယဝ်ႉ။

ပေႃးဢဝ်ဢၼ် မုၵ်ႉၸုမ်းပွင်ၵၢၼ်လီ တႃႇယူတ်းယႃယဵဝ်ႈဝၢၼ် တီႈမိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇလၢမ်းၶၢတ်ႈၼၼ်ႉဝႃႈၸိုင် ၵူၼ်းမိူင်းဢိင်ႇၵလၢၼ်ႇ မွၵ်ႈ 850,000 ၵေႃႉၼႆႉ ယင်းပႆႇႁူႉဝႃႈတူဝ်ၵဝ်ႇမီးယဵဝ်ႈဝၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းထၢတ်ႈၵိူဝ်/ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ သုင်ပူၼ်ႉပၵ်ႉၵတိၼၼ်ႉ မီးၼမ်သေတႃႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈပႆႇသုင်ပူၼ်ႉတီႈၼႃႇဢႃးလႃးလႄႈ ပႆႇၸၢင်ႈၵူတ်ႇထတ်းလၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈပွၵ်ႈၸိုင် လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ပဵၼ်လူင်ႈၼႃႈယဵဝ်ႈဝၢၼ် ၼႆၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သုင်ပူၼ်ႉပၵ်ႉၵတိၸိုင် တိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇတေပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ လွင်ႈဢၼ်လႆႈႁူႉဝႆႉထႃႈလူင်ႈၼႃႈၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈဝႆႉတႄႉတႄႉ၊ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပွႆႇပိၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈဝႆႉႁဵတ်းၼႆသေ ဢမ်ႇယူတ်းယႃမၼ်းၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆငၢႆတၢင်းပဵၼ် ႁၢႆႉၸႃႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႈ။

လၵ်ႉၶၼႃႇတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်

ၵမ်းၵမ်းတွင်ႉမႆႈၼမ်ႉ
ၵမ်းၵမ်းၶႆႈယဵဝ်ႈ (ၵမ်ႈပႃႈၼမ် မိူဝ်ႈၵၢင်ၶမ်ႈၵၢင်ၶိုၼ်း)
ႁိူဝ်ႉမွႆႈ
ၼမ်ႉၼၵ်းတူၵ်း၊ ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႈ (မၢၵ်ႇႁႅင်း) တူၵ်း
ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း ဢင်ႇၵႃႇၽူႈယိင်းၽူႈၸၢႆး (ၵွႆးလႄႈႁီ) ၶူမ်း၊ သင်ပဵၼ်ၽူႈယိင်း ၸၢင်ႈတူၵ်းၶၢဝ်သေ ၶူမ်း
ႁွႆးၸဵပ်းမၢတ်ႇ ၼၢၼ်းႁၢႆ
တႃမူဝ်း (ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၵႅဝ်ႈတႃ (lens) ႁႅင်ႈ)
သင်ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၸိုင် လၵ်ႉၶၼႃႇမၼ်း ၸၢင်ႈပေႃႇပဵၼ်မႃး ၼႂ်းၼိုင်ႈဝူင်ႈသိပ်းဝၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ သင်ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၸမ်ႉ လၵ်ႉၶၼႃႇမၼ်း ဢမ်ႇပေႃးထၢင်ႇၸႅင်ႈလီ၊ ၸၢင်ႈဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁူဝ်ပီမၼ်းသေ ၸင်ႇတေႁူႉႁၼ်လႆႈယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈသင် ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်?

တပ်းဢွၼ်ႇ (pancreas) ႁဝ်းၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ် ထၢတ်ႈႁေႃႇမူၼ်းဢၼ်ၸိုဝ်ႈဝႃႈ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ် (insulin) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းၵုမ်းထိင်းပၼ် ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်းယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေတၢင်းၵိၼ်ၼႂ်းထူင်ၶဝ်ႈႁဝ်း ယၢႆႈၵႂႃႇမူတ်းသေ မိူဝ်ႈလွၼ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းသၢႆလိူတ်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇၼႆႉ မၼ်းၵဵပ်းဢဝ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်သေ သူင်ႇပၼ်ၸူးသဵၼ်ႈသႄးလ် ၸွမ်းတူဝ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼၼ်ႉသဵၼ်ႈသႄးလ်ႁဝ်း ၸင်ႇၶိုၼ်းဢဝ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႅဝ်သေ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃႇႁႅင်းယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈႁဝ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼၼ်ႉ တူဝ်ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႅဝ်သေ ႁဵတ်းပဵၼ်မႃႇႁႅင်းလႆႈ။ ဢၼ်ၼႆႉၸိုင် ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇ ဢၼ်တပ်းဢွၼ်ႇႁဝ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈလီလီၼၼ်ႉယဝ်ႈ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ လွၵ်းပိူင်ႁႄႉၵင်ႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း တိုၵ်းတေႃးလႄႈ ယႃႉလူႉသဵၼ်ႈသႄးလ် ဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပၼ် ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီးဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇလႄႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ သုင်ၶိုၼ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢင်ႇၵႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းလူႉလႅဝ်ယူႇယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၼႆႉ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ဢၼ်ဢိင်ၼိူဝ်ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇ ၼႆၵေႃႈဝႃႈယဝ်ႉ။ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၼႆႉ ဢသၢၵ်ႈဢႃႇယုတိုၵ်ႉလဵၵ်ႉ၊ ဢသၢၵ်ႈသိပ်းႁူၵ်း သိပ်းၸဵတ်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ။ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးသူႈပဵၼ်ၵၼ်ၵႃႈႁိုဝ်။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်ၸိုင် ၼႂ်းၵႃႈၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼၼ်ႉ မွၵ်ႈ 10% ၼႆႉၵူၺ်း ဢၼ်ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ၸိုင် လူဝ်ႇလႆႈသမ်းယႃႈယႃဢိၼ်ႇသူႇလိၼ် တင်းၸူဝ်ႈတင်းၸၢတ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ တေၽဵင်ပဵင်း ပဵၼ်ပၵ်ႉၵတိၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈၾၢင်ႉသတိ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းသုင်းလႄႈ လၢႆးယူႇလၢႆးသဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လူဝ်ႇလႆႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇလႄႈ လူဝ်ႇလႆႈလဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းပၼ် မၢၼ်ႇမၢၼ်ႇယူႇယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၼႆႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် သဵၼ်ႈသႄးလ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်းလႆႈဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၼႆႉ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်ၵၼ်ၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၼၼ်ႉ မွၵ်ႈ 90% ၼႆႉ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ယဝ်ႉ။

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၸိုင် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇထုၵ်ႇလီ ၵုမ်းထိင်းႁႂ်ႈထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်း ပဵၼ်ပၵ်ႉၵတိ လူၺ်ႈ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်သၢင်ႇထုၵ်ႇ၊ လဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်း လႄႈ ၵႆႉၵႆႉၸႅတ်ႈတူၺ်းထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇသေႇၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပဵၼ်ၼႃႇႁႅင်းၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁႃယူတ်းယႃယူႇယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈပႃႈၼမ်တႄႉ တေမီးယႃႈယႃမဵတ်ႉ ပၼ်ၵိၼ်ယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း2 ၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈပွၵ်ႈမႃး ၵွင်ႉၵၢႆႇၵၼ်တင်း တၢင်းပဵၼ်ပီးလူၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ဢၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပီးလူၼ်ႉၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းၵႄႇ ၼႆၵေႃႈဝႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵႆႉၵႆႉပဵၼ်မိူဝ်ႈ ဢႃႇယုႇႁဝ်းၵႄႇၶၢဝ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႈ။

လွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်းသၢႆတႃ

ၽူႈမီးတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ယႃႇယု မီး 12 ၶူပ်ႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇထတ်းသၢႆတႃ ၼိုင်ႈပီၼိုင်ႈပွၵ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ မီးတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၸိုင် ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈထၢတ်ႈၼမ်ႉ ယူပ်ႈယွမ်းလႄႈ ၵႅဝ်ႈတႃၵူၼ်းႁဝ်း ၸၢင်ႈႁႅင်ႈသေ ၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈသၢႆတႃယူႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ ထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇထတ်းသၢႆတႃ ၼိုင်ႈပီၼိုင်ႈပွၵ်ႈယူႇယဝ်ႉ။

ယဵဝ်ႈဝၢၼ်မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇပႃးတွင်ႉ

ၽူႈယိင်းၵမ်ႈၽွင်ႈ မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉပႃးတွင်ႉၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇၼႂ်းတူဝ် ဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈလႆႈလႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ သုင်ပူၼ်ႉပၵ်ႉၵတိယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႁွင်ႉဝႃႈ ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၵႃႈ ၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉ 100 ၵေႃႉၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်မွၵ်ႈ 18 ၵေႃႉၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

သင်ပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် မဵဝ်း1 ဝႆႉယဝ်ႉၸိုင် လွင်ႈပႃးတွင်ႉၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ သၢႆငၢႆယဵဝ်ႈဝၢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉလိူဝ်ႈၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ သၢႆငၢႆဢၼ်ၼႆႉ ယင်းၸၢင်ႈတိူၵ်ႉၶိူၵ်ႈပၢႆးယူႇလီ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢၼ်တိုၵ်ႉမီးၼႂ်းတွင်ႉၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ လွင်ႈၵုမ်းထိင်း ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ ႁႂ်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၽူႈယိင်းပႃးတွင်ႉ တႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈယူႇယဝ်ႉ။

ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်ၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉၼႆႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၼႂ်းတွၼ်ႈသွင် ၶွင်ၵၢၼ်ၸပ်းတွင်ႉ (ဝူင်ႈထိ 14 ထိုင် ဝူင်ႈထိ 26) သေ ဝၢႆးသေၵိူတ်ႇလုၵ်ႈယဝ်ႉ ၸၢင်ႈၶိုၼ်းႁၢႆၵႂႃႇယူႇယဝ်ႉ။

ၽူႈယိင်းဢၼ်မီးလိူတ်ႈဝၢၼ်မိူဝ်ႈပႃးတွင်ႉၼၼ်ႉ သင်ထဝ်ႈၵႄႇမႃးၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်မွၵ်ႈ 30% ယူႇယဝ်ႉ။



- ၼမ်ႉၶူင်း -

လၢႆးႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်

လွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်ၼႆႉ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် မီးလွင်ႈၵွင်ႇၵၢႆႇၵၼ်တင်း လၢႆးယူႇလၢႆးၵိၼ်ႁဝ်းယဝ်ႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁႂ်ႈလွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ် လူတ်းယွမ်းၵႂႃႇလႆႈၼၼ်ႉ မီးလၢႆးငၢႆႈငႅမ်ႈမၼ်းယူႇ သီႇႁႃႈလၢႆး။

ယႃႇပေႁႂ်ႈၼမ်ႉၼၵ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၵ်းပူၼ်ႉလႄႈ ႁႂ်ႈဝႄႈတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ၼမ်ႉၼၵ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၼၵ်းပူၼ်ႉၵႂႃႇဢိတ်းဢီႈၵူၺ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼွၼ်းၶူၼ်ယဝ်ႉ။ ၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉမၼ်း ဢၼ်မီးႁိမ်းႁွမ်းၶေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁိပ်ႇလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ။
ထုၵ်ႇလီၼွၼ်းၶႅင်ႈၵႅင်း။ သင်ဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼွၼ်းတၢၵ်ႇႁၢႆသေ လပ်းၸိုင် လိၼ်ႉ၊ ၵၢင်း လႄႈ ၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉလိူဝ်ဢၼ်မီးတႂ်ႈၵၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈယွၼ်ႇလူင်းၵႂႃႇသေယဝ်ႉ တဵင်ၺႃးလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ဢမ်ႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼႆ သင်ၼွၼ်းၶႅင်ႈၵႅင်းၸိုင် ၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈလႆႈလွင်ႈၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။
ဝႄႈလွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈ မိူဝ်ႈတေၼွၼ်း။ မိူဝ်ႈၽွင်းၼွၼ်းလပ်းၼၼ်ႉ လဝ်ႈၼႆႉ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်လႄ ၼိူဝ်ႉၼင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်ႇယၢၼ်းလိူဝ်သေၵဝ်ႇယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈဢဵၼ်ၶေႃးႁဝ်းယွၼ်ႇယၢၼ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၼွၼ်းၶူၼ်ယဝ်ႉ။
တိုတ်းပႅတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယွမ်းလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ။ ၵွၼ်းလႅၼ်းယႃႈၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူင်ၶူႈၼင်လႄႈ ၵူင်ၶေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵႂ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ မီးၶီႈမုၵ်ႈဢၢင်ႈဢၢၵ်ႇ ၼမ်ယဝ်ႉ။ သင်ၶီႈမုၵ်ႈလႄႈ ဢၢင်ႈဢၢၵ်ႇၼမ်ၸိုင် ၶူႈၼင်ၸၢင်ႈတၼ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈထူၺ်ႈၸႂ် တၢင်းႁူးၶူႈၼင်ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၵူင်ၶေႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇမူတ်းသႂ်လီလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵပ်ႉၶိုၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႈ။
ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူင်ၶူႈၼင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ပၢင်ႇၵူင်လီ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈသၢႆငၢႆသေဢၼ်ဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵိၼ်ၽိတ်းႁိုဝ်၊ မီးၶႆႈမီးၼၢဝ်ႁိုဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေဢၼ်ဢၼ်လႄႈ ၶူႈၼင်တၼ်ပေႃးၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ယႃမဵတ်ႉ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူႈၼင်ၵူင်လီ၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃသိတ်ႇၵူင်ၶူႈၼင်ၸိူဝ်းယူႇယဝ်ႉ။
ၶိူင်ႈၶွင် ဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်

ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မီးၶိူင်ႈၶွင် ဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽႃႈၸပ်းၶူႈၼင် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူႈၼင်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵူင်လီ မိူဝ်ႈၽွင်းၼွၼ်းလပ်း၊ ယႃသိတ်ႇၵူင်ၶေႃး၊ ၶိူင်ႈႁႄႉၵၢင်း ဢၼ်ႁဵတ်း ယႃႇႁႂ်ႈၵၢင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇလူင်း မိူဝ်ႈၽွင်းၼွၼ်းလပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မီးၶၢႆ ၼႂ်းလၢၼ်ႉၶၢႆယႃယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ၽႃႇတတ်း

ၵၢၼ်ၽႃႇတတ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈယူတ်းယႃလႆႈ လွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်ယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇၽႃႇတတ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢႃႇၻီႇၼွႆႉၻ်ၵႂၢင်ႈၶိုၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႈ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ လွင်ႈၼွၼ်းၶူၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၼိူဝ်ႉႁိူၵ်ႇၼႂ်းပၢၵ်ႇၽၢႆႇၼိူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယၢၼ်းၸိုင် ၸႂ်ႉတိုဝ်းထၢတ်ႈရေႇတီႇယူဝ်ႇၾႆးၾႃႉသေ ႁဵတ်းပၼ်ၼိူဝ်ႉႁိူၵ်ႇ ႁႂ်ႈၶဵင်ႈလီၶိုၼ်းၵေႃႈလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။

-- ၼမ်ႉၶူင်း -