လွင်ႈတူင်ႉၼိုင်ႈတူဝ်ၼႂ်းၵူႈဝၼ်းၼႆႉပၼ်ၽွၼ်းလီပၢႆးယူႇလီတၢင်းၼမ်ၼႆဢေႃႈ

ပေႃး​ၸပ်း​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း ဢဵတ်ႇသ် လႄႈ​ဢမ်ႇ​လႆႈ​ယူတ်း​ယႃ​ၸိုင် တေ​ပဵၼ်​ၸိူင်ႉ​ႁိုဝ်?။

Details Created on Friday, 12 August 2011 09:07      Published Date            Written by ယိင်းလွႆတွၼ်း

ၶၵ်ႉ​တွၼ်ႈ​ထိ 1 ၼၼ်ႉ

ၼႂ်း​ၶၢဝ်း​ယၢမ်း​ဢၼ်​ႁဝ်း​ၸပ်း​လႆႈ (1-5 လိူၼ်) ၼၼ်ႉ ႁႅင်း​ၵမ်ႉ​ၶၢမ်ႇ​တူဝ်(မဵတ်ႉ​လိူတ်ႈ​ၶၢဝ်) ဢမ်ႇ​ၼၼ် ဢၼ် ႁွင်ႉ​ဝႃႈ CD4 ၼၼ်ႉ ယင်း​မီး​ၼမ်​လိူဝ်​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇသ်​ယူႇ။

ၶၵ်ႉ​တွၼ်ႈ​ထိ 2   ( 5 လိူၼ်-5 ပီ)

ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇသ်​တေ​ၽႄႈ​ၸိူဝ်ႉ​မၼ်း​ၼမ်​လိူဝ်​ၼၼ်ႉ​သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ​ႁႅင်း​ၵမ်ႉ​ၶၢမ်ႇ​တူဝ်(မဵတ်ႉ​လိူတ်ႈ​ၶၢဝ်) လူတ်း​ယွမ်း​လူင်း

ၶပ်ႉ​တွၼ်ႈ​ထိ 3  ( ပေႃး​ပူၼ်ႉ​လိူဝ်​သေ 5 ပီ)

ႁႅင်း​ၵမ်ႉ​ၶၢမ်ႇ​တူဝ်ၼႂ်း​တူဝ်​ၵူၼ်း​ႁဝ်း​တေ​လူတ်း​ယွမ်း​လူင်း​ၵူၺ်း​ဢမ်ႇ​ၵႃး တေ​ဢမ်ႇ​မီး​ႁႅင်း​တႃႇ​တေ​ႁႄႉ​ၵင်ႈ တၢင်း​ပဵၼ်​တၢင်ႇ​ဢၼ်​လႆႈ။

မိူဝ်ႈႁႅင်းၵမ်ႉၶၢမ်ႇတူဝ်(မဵတ်ႉ​လိူတ်ႈ​ၶၢဝ်)လူတ်း​ယွမ်း​လူင်း​ၼၼ်ႉ ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇသ်​မၼ်း​ၵေႃႈ​တေ​ၽႄႈ ၼမ် မႃး​တိၵ်း​တိၵ်း။ ၵူၺ်း​ၵႃႈ​သင်​ၸိူဝ်ႉ​ဝႃႈ​လႆႈ​ႁပ်ႉ​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း​ယဝ်ႉ​ၸိုင်​တေ​ပဵၼ်​ၵႂႃႇ​ထႅင်ႈ​မဵဝ်း ၼိုင်ႈ။

တႃႇ​တေ​ႁပ်ႉ​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း​ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ​လႄႈ​ဝႃႈ​ၸပ်း​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇသ်​ယဝ်ႉ​ၵေႃႈ ၵိၼ်​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ မၼ်း​လႆႈ​ၸွမ်း​ၵမ်း​လဵဝ်။ တႃႇ​တေ​ႁပ်ႉ​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း​ၼၼ်ႉ မေႃ​ၶဝ်​တေ​ၵူတ်ႇ​ၸႅတ်ႈ တူၺ်း​ႁႅင်း​ၵမ်ႉ​ၶၢမ်ႇ တူဝ်(မဵတ်ႇ​လိူတ်ႈ​ၶၢဝ်)ၵူၼ်း​ၸပ်း​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇသ်​ၵွၼ်ႇ သင်​ဝႃႈ​ႁႅင်း​ၵမ်ႇ​ၶၢမ်ႇ​တူဝ်​တိုၵ်ႉ မီး​ၼမ်(သုင်)ယူႇ ၼႆ​ၸိုင် မေႃ​ၶဝ်​တေ​ဢမ်ႇ​ပၼ်​ၵိၼ်​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း။

ပေႃး​လႆႈ​ႁပ်ႉ​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း​ၸိုင်​ၽွၼ်း​လီ​မၼ်း​ၼၼ်ႉ မၼ်း​တေ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​လႆႈ​ၼင်ႇ​ႁိုဝ်​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ဢဵတ်ႇ သ်​တေ​ဢမ်ႇ​ၵႂႃႇ​ၽႄႈ​လုၵ်ႈ​ၽႄႈ​လၢၼ်​မၼ်း​လႆႈ​ထႅင်ႈၼႂ်း​တူဝ်​ၵူၼ်း​ႁဝ်း။ ၵူၺ်း​ၵႃႈ​မၼ်း​ဢမ်ႇ ၸႂ်ႈ​ယႃ​ယူတ်း ယႃ​တၢင်းပဵၼ်​ ဢဵတ်ႇသ်ႁႂ်ႈ​ႁၢႆ​လႆႈ​ၼင်ႇ​ၵဝ်ႇ။ မၼ်း​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​လႆႈ​ယႃႇႁႂ်ႈ​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ၽႄႈ​လႆႈ​ၼမ်​လိူဝ်​ၼၼ်ႉ ထႅင်ႈ ၵူၺ်း။ တႃႇ​တေ​ ႁပ်ႉ​ယႃ​ႁႄႉ​ႁၢမ်ႈ​မၼ်း​ၼၼ်ႉ ယူႇ​တီ​မေႃႈ​ၶဝ်​သေ တေ​တူၺ်း​ငဝ်း​လၢႆး​ၵူၼ်း​ၸပ်း​ၸိူဝ်ႉ​မႅင်း​ထႅင်ႈ​ၵမ်းၼိုင်ႈ​ဝႃႈၸွင်ႇ​မၼ်း​ပႃႈ​ထိုင်​ၶၢဝ်း​ယၢမ်း​တႃႇ​တေ​ၵိၼ်​ယႃ ၸဵမ်​ၸိူဝ်း​ၼႆႉ​ယူႇ။

လၢႆးလူတ်း တၢင်းမႆႈ ၶမ်ၸႂ် လူင်းလႄႈ လပ်းလႆႈလီ ၼႃႈတေ ၶဝ်ႈၼွၼ်း
Details Created on Monday, 19 August 2013 16:51 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈဝူၼ်ႉၼမ် ၶမ်ၸႂ်လၢႆလွင်ႈၸွမ်းၼႃႈၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းမႃးၼႂ်းၶၢဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်သေ မီးလွင်ႈၸႂ်သုၵ်ႉၸွမ်းၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းယဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းပႆႇလႆႈႁဵတ်းဢမ်ႇၼၼ် မီးလိူင်ႈလွင်ႈတၢင်းသေပိူင်ပိူင်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼွၼ်း လပ်းယၢပ်ႇၼႆၸိုင် မိူဝ်ႈၼႆႉမီးလွၵ်းလၢႆးဢၼ်ၸၢင်ႈၸွႆႈၵႄႈလႆႈ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇပေႃးၼွၼ်းလပ်းလႆႈသေဢမ်ႇပဵၼ် တၢင်းလုတႃၼွၼ်းၼၼ်ႉမႃးၾၢၵ်ႇထိုင်ၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ်။

1. ဢမ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉဢၼ်မီးထၢတ်ႈၶႃႊၾိၼ်ႊ(caffeine)–(ထၢတ်ႈမဝ်းဢၼ်ပႃးၵႃႊၾီႊ၊ ၼဵင်ႈ)။ တီႈဢေႇသုတ်း 4 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႃႈတေၶဝ်ႈၼွၼ်း။ သင်ဝႃႈၸမ်ပဵၼ်လႄႈ တၵ်းလႆႈၵိၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်လူၼ်ႉလိူဝ် 2 ၵႅဝ်ႈ။

2. ပိၵ်ႉထူဝ်ႊလသပ်ႊ ၼႃႈတေၶဝ်ႈၼွၼ်း၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇမီးၽႂ်ထူဝ်း/ၵပ်းမႃးႁႃႁဝ်းၽွင်းၸမ်တေလပ်း။

3. လိူၵ်ႈမွၼ်ႁူဝ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းႁူႉသိုၵ်ႇဝႃႈ မၼ်းႁပ်ႉႁွင်း/မွၼ်လမ်းၶေႃးႁဝ်းမႅၼ်ႈလီသေ တိုၼ်ႇမႃးၵေႃႈၶႃး ဢမ်ႇၸဵပ်း။

4. ပိုတ်ႇပၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်းမွႆႈၼွၼ်းလွႆးလႆွး၊ ထွမ်ႇၼင်ႇသႃႇလူမ်ၸႂ်လီ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁူႉမႅၼ်ႈဝႃႈလူတ်းတၢင်း မႆႈၶမ်ၸႂ်ဢွၵ်ႇ၊ ၽဵင်းလၢႆလၢႆ(ဢမ်ႇမီးၽူႈႁွင်ႉ)လွႆးလွႆးဢမ်ႇၼၼ် ထွမ်ႇၽဵင်းၵႂၢမ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသူင်ထွမ်ႇၵေႃႈလႆႈ။

5. သႅင်ၾႆးၵေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ၊ ၼႃႈတေၼွၼ်းၶတ်းၸႂ်ပိုတ်ႇပၼ် သႅင်ၾႆးဢွၼ်ႇႁိူဝ်ႈမႅင်းမႅင်း ဢမ်ႇၼၼ်ၾႆးသီလိူင် မၢၵ်ႇၸွၵ်း။ မၼ်းတေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈႁူၺ်ႇတႃႁဝ်းမူၼ်ႉမေးသႅင်(ဢၼ်မုင်ႈႁၼ်)လႆႈလီ။ ဢဵၼ်တႃႁဝ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢေႇလူင်းလႆႈ၊ ဝၢႆးပိၵ်ႉၾႆးသေၼွၼ်း ႁဝ်းတေလပ်းလႆႈသႃႇလူမ်လီၶိုၼ်ႈ။

6. ၼႃႈတေၼွၼ်းသႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းဢၼ်လူမ်လီ။ လိူၵ်ႈသႂ်ႇၶူဝ်းၼွၼ်းဢၼ်ပဵၼ်ၽႃႈသႃႇလူမ်လီ။ ဢမ်ႇၼႃလူၼ်ႉလိူဝ် ႁႂ်ႈပေႃးသၢင်ႇထုၵ်ႇၸွမ်းဢၢႆလူမ်းႁိမ်းႁွမ်းႁိူၼ်း/တီႈၼွၼ်းႁဝ်း။ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၶျုတ်ႉၸၼ်ႉၼႂ်း ယၢမ်းၼွၼ်းၼႆ ယဝ်ႉ။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ teenee- Giffarine.

ၾၢင်ႉထိုင် တၢမ်ႇၽွင်ဝၢၼ်
Details Created on Tuesday, 20 August 2013 19:23 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ၽွင်ဝၢၼ်/ၼမ်ႉပႃၽွင်ၼႆႉ တိုၼ်းတေမီးတိတ်းၼႂ်းၶွင်ႉၾႆး/ ႁွင်ႈႁုင်ၶဝ်ႈၽၵ်းႁင်းၽႂ်မၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ။ ပေႃးပဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးယိုင်ႈၶႅၼ်းႁႃတီႈဝႃႈဢမ်ႇမီး ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၶိူင်ႈၵိရိယႃႇ ဢၼ်ၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ် သၢႆၼမ်ႉၸဵမ်းၼမ်ႉဝၢၼ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸႂ်ၼႂ်းလွင်ႈႁုင် တူမ်ႈ ၵႅင် ၶူဝ်ႈ ဢုပ်ႉ ဢွင်ႇ ၸေႃး ႁင်းၽႂ်မၼ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈလွင်ႈသင်ၵေႃႈပေႃးမၼ်းၼမ် ပူၼ်ႉလိူဝ်ၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇတူဝ်ၶိင်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇ ၵွပ်ႈၼၼ်ၽူႈတႅမ်ႈတေလၢတ်ႈၼႄ ၽွၼ်းႁၢႆႉတၢမ်ႇၽွင် ဝၢၼ်။ ၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉႁဵတ်းဢွၵ်ႇမိူင်းၵျႃႊပၢၼ်ႊ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉ သင်ဝႃႈၵိၼ်ၼမ်ပူၼ်ႉလိူဝ်ၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ။ ၽွင်ဝၢၼ်တေၵႂႃႇယႃႉလုပႅတ်ႈ ဢွၵ်းဢေႃ သူၼ်ႇဢၼ်ၵုမ်းထိင်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈ။ ၼွၵ်ႈသေၼၼ်ႉယင်းၵႂႃႇယႃႉလုပႅတ်ႈ ပိူင်သိုပ်ႇ ၸိူဝ်ႉသၢႆၽၼ်း(ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မၼ်)၊ ယႃႉလုပႅတ်ႈပိူင်ဢဵၼ်တႃလႄႈ ယင်းၸၢင်ႈပဵၼ်တီႈမႃးတၢင်းပဵၼ် မၢၵ်ႇ ႁဵင်း(မႃႊရဵင်ႊ-ၶႅၼ်ႊသိူဝ်ႊ) လႆႈ။

ၽူႈယိင်းဢၼ်တိုၵ်ႉၸပ်းတွင်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းဢႃးႁၢၼ်လႃးလႃး ၵွပ်ႈဝႃႈသင်ၵိၼ်ၼမ်လူၼ်ႉလိူဝ် မၼ်းၸၢင်ႈၸီးယႃႉၽၢၼ်ႇပႅတ်ႈ ယႂ်းဢၼ်ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ ၵွၼ်ႈလိူတ်ႈဢွၼ်ႇလႅင်သေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႅင်ဢၼ် တိုၵ်ႉယူႇၼႂ်းတွင်ႉလႆႈႁပ်ႉႁၢႆႉမၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈ။

ၼွၵ်ႈသေၼႆႉၵဵဝ်ႇၵပ်းၽွင်ဝၢၼ်ၼႆႉ မၢင်ၸိူဝ်းယင်းမီးလိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းလူးၵွၼ်ႇ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်း လိူတ်ႈလူမ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇမႅၼ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ တေမီးလူမ်းထိူင်းထိုင်ႉ၊ လိူတ်ႇဝွတ်ႇဝွတ်ႇတီႈပၢၵ်ႇသူပ်းလႄႈ လိၼ်ႉ၊ ဢွၵ်ႇ မုၼ်ႇမၢၼ်ႇၸွမ်းတူဝ်ၶိင်း၊ ဢူၵ်းၵပ်ႉဢမ်ႇၼၼ်ၸၢင်ႈမီးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၽိုတ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ဢႃးႁၢၼ်တၢင်းၵိၼ်ၶဝ်ႈ ၽၵ်းဢၼ်မီးၽွင်ဝၢၼ်ၼၼ်ႉထုၵ်ႇလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵိၼ်ၵေႃႈလႆႈယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈတေဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉ 2 ၸေႃႉ ၼဵင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈဝၼ်းလႄႈ ထုၵ်ႇၵိၼ်ၽွင်ဝၢၼ်ဢၼ်တေႉမၼ်း ဢၼ်မီးၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်းလွင်ႈဝႃႈ မၼ်းၽၢၼ်ႇႁွင်ႈ ၵၢၼ်ပၢႆးယူႇလီလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇပၢႆးယူႇလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လိူဝ်သေတူဝ်လႄႈ ၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၽႂ်ႁိုဝ်ၸၢင်ႈ ၸွႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈလႆႈ။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ ၸိမ်ႉၸုမ်ႇ Teenee

ယၢမ်းလႂ် ထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းသင်?
Details Created on Thursday, 22 August 2013 23:27 Published Date Written by သဵင်ၵူၼ်းမိူင်း

ပိူင်ပဵၼ်သၽႃႇဝၼႂ်းလူၵ်ႈမိူင်းၶူင်းၵၢင်ႁဝ်း ဢၼ်သိုပ်ႇၶၢႆႉပၼ်ႇပုတ်ႈၵၼ်ယူႇ ဢမ်ႇမီးတီႈတင်ႈမၼ်ႈၼိမ်သဝ်းၼႆႉ လွင်ႈသင်ၵေႃႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈၶႂၢင်ၶတ်း တတ်းႁၢမ်ႈတၢပ်ႈမၼ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈသင်ဝႃႈဢမ်ႇသၢၼ်ၶတ်းတေႃႇပိူင်ပဵၼ် သၽႃႇဝသေ ႁႃတၢင်းႁူႉဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင်မၼ်းလႄႈ ပၼ်တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၸွႆႈထႅမ်မၼ်းထႅင်ႈၸိုင် ႁူႉ တိုၼ်းတေမိူၼ်ၼမ်ႉမၼ်းၶိူင်ႈ ဢၼ်သႂ်ႇၼႂ်းၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈရူတ်ႉ/ၵႃးလႅၼ်ႈလီ လေႃႈလီ ဢမ်ႇမီးဢၼ် ၵိတ်ႇၶွင်ႉၶမ်သင်ၼၼ်ႉယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ်ၼင်ႇႁိုဝ်တေပဵၼ်တၢင်းႁူႉ တႃႇလွင်ႈပၢႆးယူႇလီၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽွင်းတိုၵ်ႉမီးသၢႆၸႂ်လိပ်းၶီးယူႇၼႆႉၽူႈတႅမ်ႈ လႆႈႁႃၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ၶိူင်ႈပိူင်တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသင်ၼႆၼၼ်ႉ မႃးၾၢၵ်ႇတွၼ်ႈၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ်ယူႇ။ ပေႃးပၢႆးယူႇလီဢမ်ႇၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၵမ်ႉပဵၼ်ၼၼ်ႉပဵၼ်ၼႆႉၸိုင်ၼင်ႇဢၼ်ၶႂ်ႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈၼၼ်ႉႁူႉတိုၼ်းယၢပ်ႇ။

ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပၢႆးယူႇလီတေၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းသမ်ႉထုၵ်ႇလႆႈႁဵတ်းႁိုဝ်ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ် တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၵၼ် ၼႆၼၼ်ႉ မႃးလူတူၺ်းဝႃႈၶၢဝ်းတၢင်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉ ၶိူင်ႈပိူင်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသင်။

ယၢမ်းမူင်းၸူဝ်ႈပၢၼ်

01:00-03:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းတပ်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉထုၵ်ႇလီၼွၼ်းလပ်း။ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၽွင်းတပ်းၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇသၢၼ် မႄႊလတ်ႊထူဝ်ႊၼိၼ်ႊ(me- latonin) ပိူဝ်ႈတႃႇၶႃႈပႅတ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႃႈတႃႁဝ်းၵႄႇဝႆးၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း။ ၼွၵ်ႈသေ ဢၼ်ၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇ သၢၼ်ႊထူဝ်ႊၼိၼ်ႊယူႇၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ယင်းၶတ်းထိပ်ႇဢွၵ်ႇသၢၼ်ႊ ဢိၼ်ႊတရူဝ်ႊၽိၼ်ႊ (endorphin) ဢၼ်ပွႆႇဢွၵ်ႇၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃႁဝ်း ပိူဝ်ႈတႃႇလူတ်းယွမ်းလွင်ႈၸဵပ်းသႅပ်ႇတၢင်းလူင်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈ ၵဝ်ႇႁူႉသိုၵ်ႇယူႇငၢႆႈလူမ် ဢမ်ႇၼၼ်မီးဢဵၼ်ႁႅင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၶၢဝ်းၼႆႉတိုၼ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် တၢင်း ၵိၼ်သေၸိူဝ်ႉသေပိူင် ၵွပ်ႈဝႃႈတေႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်လႄႈ မၼ်းၸၢင်ႈၽင်ႉလုဝႆး ၵွပ်ႈဝႃႈၼႃႈ တီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းယႂ်ႇလူင်တပ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇယႃႉလုလႅဝ်ပႅတ်ႈ ငူၼ်ႉသၢၼ်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႃႈတီႈၵၢၼ်ငၢၼ်းမၼ်း ယွႆႈမၼ်းသမ်ႉ 1. မၼ်းၸွႆႈတႂ် လူလွမ်လုမ်းလႃး ၶူၼ်ႁူဝ်၊ ၶူၼ်၊ ၼဵပ်ႉ၊ ပေႃးတပ်းမီးပၼ် ႁႃၵေႃႈ ၶူၼ်ႁူဝ်၊ ၶူၼ်၊ ၼဵပ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉတေဢမ်ႇႁၢင်ႈလီ။ 2. မၼ်းၸွႆႈႁူင်းၶဝ်ႈ ယွႆႈဢႃးႁၢၼ်ဢၼ်ၵိၼ်။ ပေႃးၵမ်း ၵမ်းၵိၼ်တိၵ်းတိၵ်းၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတပ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်၊ တပ်းတေၶတ်းထိပ်ႇဢဝ်ၼမ်ႉယွႆႈဢွၵ်ႇမႃးၼမ် သေ ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ်ပဵၼ်လၵ်းယႂ်ႇလူင်မၼ်းၵမ်းသိုဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈငူၼ်ႉ သၢၼ်တူၵ်းၶၢင်ႉယူႇၼႂ်းတပ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

03:00- 05:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းပွတ်ႇတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇလီတိုၼ်ႇလုၵ်ႉတီႈၼွၼ်း။ လုၵ်ႉၶိုၼ်ႈမႃးပိူဝ်ႈတႃႇသုတ်ႇဢဝ်လူမ်းၵတ်း လူမ်းယဵၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇလႄႈ ႁပ်ႉဢဝ်သႅင်လႅတ်ႇၽွင်းဢႃႇယူင်ႇႁူဝ်မိူင်းၶိုၼ်ႈ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၼ်ႇၼွၼ်းၶၢဝ်းၼႆႉ တႃႇသေႇၼၼ်ႉ ပွတ်ႇလႄႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်မၼ်းတေလီၶိုၼ်ႈ။

05:00-07:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းလမ်းသႆႈယႂ်ႇတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉပဵၼ်ယၢမ်းဢၼ်ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈဢွၵ်ႇပၢင်ႇ/ၽၢႆႈလူင်လႄႈ ထုၵ်ႇလီႁဵတ်းႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈ တႃႇသေႇၵူႈၸဝ်ႉၼႂ်။ သင်ဝႃႈၽၢႆႈလူင်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇၸိုင် ထုၵ်ႇလီၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးတဵၵ်းၶူးၼင်သွင်ၶၢင်ႈသေ ၵိၼ်ၼမ်ႉ ဢုၼ်ႇ 2 ၵႅဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ်ၵိၼ်ၼမ်ႉၽိုင်ႈ ဢၼ်လေႃးၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ၊ ၸႂ်ႉၼမ်ႉ 1 ၵႅဝ်ႈ + ၼမ်ႉၽိုင်ႈ 1 ၸေႃႉၵိၼ် ၽိူၼ်ၶဝ်ႈ + ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈ 4-5 ႁူၺ်ႇ။

07:00-09:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းႁူင်းၶဝ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၶဝ်ႈၼႂ်ၸဝ်ႉ။ ႁူင်းၶဝ်ႈႁဝ်းတေႁဵတ်းသၢင်ႈၼႃႈၵၢၼ်။ ပေႃးၵိၼ်ဢႃးႁၢၼ်/ၶဝ်ႈၼႂ်ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉၵူႈ ဝၼ်းၸိုင် ႁူင်းၶဝ်ႈဢႃးႁၢၼ်ႁဝ်းတေၶႅင်ႁႅင်း။ သင်ဝႃႈပွႆႇႁႂ်ႈႁူင်းၶဝ်ႈႁဝ်းဢွၼ်ႇဢႄၸိုင် တေမီးလွင်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းပဵၼ်ၵူၼ်းတတ်းသိၼ်ၸႂ်ထိူင်း၊ ၶီႈမႆႈၸႂ်လွင်ႈၼၼ်ႉလွင်ႈၼႆႉ၊ ၶႃၵေႃႈဢမ်ႇမီးႁႅင်း၊ ၶဝ်ႇၸဵပ်း၊ ၼႃႈတႃၸဵဝ်းၵႄႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

09:00-11:00 မူင်းၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်းမၢမ်ႉတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီလၢတ်ႈဢႄႇ၊ ၵိၼ်ဢႄႇ၊ ႁၢမ်ႈၼွၼ်းလပ်း။ မၢမ်ႉၼႆႉမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းၵုမ်းၵမ်မဵတ်ႉလိူတ်ႈ၊ သၢင်ႈၼမ်ႉ သႂ်ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းလႄႈ သတ်း၊ ၵုမ်းၵမ်ၶႆမၼ်း။ ၵူၼ်းဢၼ်ၵႆႉႁူဝ်ၸဵပ်းၼၼ်ႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်းမႃးတီႈ လွင်ႈမၢမ်ႉႁဝ်း ၽိတ်းပိူင်ႈပိူင်ပဵၼ်မၼ်း(ၽိတ်းပူၵ်ႇၵတီႇ)ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၸဵပ်းမူၺ်ႈၸွမ်းလုပ်ႈၶီႈၶၢင်ႈၼၼ်ႉ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်း မႃးတီႈမၢမ်ႉလႄႈတပ်း။ ၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ်ၵႆႉၼွၼ်း လပ်းၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း 09.00-11.00 ၼႆႉ မၢမ်ႉမၼ်းတေဢွၼ်ႇဢႄၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢမ်ႉၵီႈ(မၢင်ၸိူဝ်းဝႃႈပၢင်ႈၵီႈ) သင်ဝႃႈမၢမ်ႉၵီႈၸိုင် မၢမ်ႉတေၵႂႃႇမိပ်ႇပွတ်ႇသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ၼူၼ်းငၢႆႈ၊ ယွမ်လိူင်၊ တႃလိူင်၊ သၢင်ႈမဵတ်ႉလိူတ်ႈၶၢဝ်လႆႈဢႄႇလူင်း။

11:00-13:00 မူင်း ယၢမ်းတႃဝၼ်းၶိုၼ်ႈ လႅတ်ႇၶႅင် ပဵၼ်ယၢမ်းႁူဝ်ၸႂ် တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ႁႂ်ႈငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈ ၶီမႆႈၼၵ်းၸႂ်။ ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉႁူဝ်ၸႂ်ႁဝ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ်တေႉတေႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ်ထုၵ်ႇလႆႈ ငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၶီမႆႈၼၵ်းၸႂ်။ တၵ်းလႆႈဝူၼ်ႉၶႆႈၸႂ်သေ ႁႃတၢင်းဢိုတ်းႁပ်းပႅတ်ႈ လိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်တိုၼ်ႇတဵၼ်ႈဢမ်ႇ ၼၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈတူၵ်းၸႂ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉႁႂ်ႈလႆႈ။

13:00-15:00 မူင်းတွၼ်ႈဝၢႆႇ ပဵၼ်ယၢမ်း လမ်းသႆႈဢွၼ်ႇ တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈၵိၼ်ဢႃးႁၢၼ် ၵၢၼ်ၵိၼ်ၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း။ ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈလမ်းသႆႈလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်။ လမ်း သႆႈဢွၼ်ႇၼႆႉမီးၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်း လုတ်ႇ ၸုပ်ႇဢဝ်ဢႃးႁၢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ဢၼ်မီး ဝီႊတႃႊမိၼ်ႊ သီႊ၊ ပီႊ၊ ပရူဝ်ႊတိၼ်ႊ။ မၼ်းမေးၵုပ်းသွမ်ႉသႅမ်းပၼ် သူၼ်ႇဢၼ်လုတ်ႇႁၢင်ႇႁၢႆႉလူင်းၼၼ်ႉလႄႈ သၢင်ႈၶႆႇတွၼ်ႈတႃႇၼၢင်းယိင်း သင်ဝႃႈထၢတ်ႈဢမီႊၼူဝ်ႊ ဢႅၵ်ႊသိတ်ႊ(Amino Acid) (ၶိူင်ႈပိူင်ဢၼ်တိုၼ်းလူဝ်ႇမီးတႃႇႁႂ်ႈ တူဝ်ၶိင်းႁုၼ်ႈမုၼ်း)ဢႄႇၸိုင် ၶႆႇတေမႃးဢမ်ႇထူၼ်ႈၵူႈလိူၼ်။ ၽူႈယိင်းမီးလမ်းသႆႇယၢဝ်းလိူဝ်ၽူႈၸၢႆး ပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၵၢၼ်လုတ်ႇ ၸုပ်ႇလႆႈႁိုင်လိူဝ်။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈတိုၼ်းလႆႈၸႂ်ႉထၢတ်ႈ ဢမီႊၼူဝ်ႊ ၼမ်လိူဝ်ၽူႈၸၢႆးလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈပေႃးမီးလမ်းသႆႈယၢဝ်း လိူဝ်ၵေႃႈ တိုၼ်းမီးလုပ်ႇၶီႈၶၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၵူၼ်းၸၢႆးၽၢႆႇလႂ် 1 သိၵ်ႈၼႆယဝ်ႉ။

15:00-17:00 မူင်းတွၼ်ႈဝၢႆႇတေႃႇႁူဝ်ၶမ်ႈ ပဵၼ်ယၢမ်းႁူင်းယဵဝ်ႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇဢဵၼ်ဢွၵ်ႇႁႅင်း(လဵၼ်ႈႁႅင်း)၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇ။ ႁူင်းယဵဝ်ႈႁဝ်းတေလႆႈၶႅင်ႁႅင်း။ သင်ဝႃႈၵႆႉဢူတ်းယိူၼ်ႉ ၵၼ်ႈယဵဝ်ႈဝႆႉၸိုင် ယဵဝ်ႈႁဝ်းတေလႆႈထုၵ်ႇလုတ်ႇ ၸုပ်ႇၶဝ်ႈသူႇသၢႆသဵၼ်ႈလိူတ်ႈသေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ မီးသႅဝ်မဵၼ်မိူၼ်ယဵဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

17:00-19:00 မူင်း ႁူဝ်ၶမ်ႈထိုင်ၵၢင်ဝၼ်းတူၵ်း ပဵၼ်ယၢမ်းတႂ်တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီဝႆႉၸႂ်ယဵၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇ၊ ဢမ်ႇငူင်ႉ၊ ငဝ်၊ ႁၢဝ်ၼွၼ်းၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႂ်မီးၽၢင်ႁၢင်ႈငူင်ႉၼွၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းၼႆႉၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈမၼ်းမီးပၼ်ႁႃလိူင်ႈတႂ်ယူမ်ႈယွမ်း။ သင်ဝႃႈၼွၼ်းလပ်းယဝ်ႉၵေႃႈ ယင်းၵႂင်ၵႂင်ၵႃးၵႃးယူႇ ၸိုင် ပွင်ႇဝႃႈတိုၼ်းမီးၽၢင်ႁၢင်ႈ(ဢႃးၵၢၼ်)တႂ်ယူပ်ႈယွမ်းၼမ်။

-တႂ်ၾၢႆႇသၢႆႉတေၵုမ်းၵမ်ဢွၵ်းဢေႃၾၢႆႇၶႂႃ ဢၼ်ၵုမ်းၵုမ်ၾၢႆႇလွင်ႈတၢင်းပၢႆးဝူၼ်ႉၶူင်သၢင်ႈ၊  တၢင်းႁၢင်ႈလီပၢႆးမွၼ်း၊ ႁၵ်ႉတၢင်းႁၢင်ႈလီၽၢင်ငၢမ်း၊ သူင်တႅင်ႇတူဝ်။ ပေႃးတႂ်ၾၢႆႇသၢႆႉ မီးပၼ်ႁႃၸိုင် လိူတ်ႈလူမ်းဢၼ်ႁၵ်ႉတၢင်းႁၢင်ႈလီ ၽၢင်ငၢမ်းၼၼ်ႉၵေႃႈတေမူတ်းသဵင်ႈသေ ၵၢႆပဵၼ်ၵူၼ်းပွႆႇၼိူဝ်ႉ ပွႆႇတူဝ်လႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ၶီႈမႆႈ(ဢႄႇမႆႈ)လႆႈ။

-တႂ်ၾၢႆႇၶႂႃတေၵုမ်းၵမ်ဢွၵ်းဢေႃၾၢႆႇသၢႆႉ ဢၼ်ၵုမ်းၵမ်ၾၢႆႇလွင်ႈတွင်းၸႃး၊ သင်ဝႃႈတႂ်ၾၢႆႇၶႂႃမီးပၼ်ႁႃၸိုင် လွင်ႈ တွင်းၸႃးႁဝ်းၵေႃႈတေလူတ်းလူင်း(ၶီႈလူင်ၶီႈလိုမ်း)လႄႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ၶီႈၵတ်း(ဢႄႇၵတ်း)လႆႈ။ (ၵူၼ်းၵေႃႉ ဢၼ်မီးတႂ်ၶႅင်ႁႅင်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ဢႃယုယိုၼ်း လႄႈပဵၼ်ၵူၼ်း ႁတ်းႁၢၼ်)

ပေႃးလမ်းသႆႈဢွၼ်ႇ မီးၶႆမၼ်းၶေႃႇၼမ်ၸိုင် ဢႃးႁၢၼ်ဢၼ်ယူႇၼႂ်းႁၢင်ႈသၢၼ်ၸိူမ်ႈၼၼ်ႉတေၽၢၼ်ႇလမ်းသႆႈ ဢွၼ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ်တေတူၵ်းပဵၼ်ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းတႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်သေ တႂ်တေႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်း/ၼမ် လႄႈ ၸၢင်ႈယဵၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႂ်။ ၵူၼ်းဢၼ်မီးတၢင်းပဵၼ်တႂ်ၼၼ်ႉ ဢွၵ်းဢေႃမၼ်းတေယူပ်ႈယွမ်းလူင်း၊ လင်ၸဵပ်း၊ ပဵၼ်ဝတ်းငၢႆႈမီးၶီႈတိူဝ်ႇၼႂ်းၵူင်ၶေႃး။

လၢႆးလူလွမ်တူၺ်းထိုင်မၼ်းၸိုင် ၵၢင်ၼႂ်ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵတ်း ဝၢႆးဝၼ်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈဢၢပ်ႇ ၼမ်ႉဢမ်ႇလႆႈၸိုင် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉလၢႆးဢဝ်ၶႃၸေႈၼမ်ႉ ၵူၺ်းၵႃႈၼႂ်းၼမ်ႉၼၼ်ႉထုၵ်ႇလီသႂ်ႇ ယႃႈယႃ ႁၢၵ်ႈမႆႉႁၢၵ်ႈတွၵ်ႇ(သၼုၼ်ၽႆး)ဢၼ်မႅၼ်ႈၸွမ်း ငဝ်းလၢႆးတၢင်းပဵၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်မိူၼ်ၼင်ႇ ၶိင်၊ ၶႃႇ ဢၼ်ၵွင်ႉၵၢႆႇမႅၼ်ႈၸွမ်းၵၼ် ၼၼ်ႉယူႇ။

19:00-21:00 မူင်းၵၢင်ၶမ်ႈ ပဵၼ်ယၢမ်း ယႂ်းႁူမ်ႇႁူဝ်ၸႂ် တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉထုၵ်ႇလီဝႆႈၽြႃး၊ ၼင်ႈသမ်ႇမႃႇထိ(ႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်)။ ၵူၼ်းမီးပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇၵပ်း ယႂ်းႁူမ်ႇႁူဝ်ၸႂ်ၼၼ်ႉပဵၼ် ႁူဝ်ၸႂ်ၵီႈ၊ ႁူဝ်ၸႂ်ႁူဝ်ႈ၊ သဵၼ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်ၸႂ်တိပ်ႇတၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ်ၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တၵ်းလႆႈၾၢင်ႉလွင်ႈတိုၼ်ႇ တဵၼ်ႈလီၸႂ်၊ လွင်ႈႁုၼ်ႉၶူဝ်။ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၶွတ်ႇၸိုင် တၵ်းလႆႈလူလွမ်လုမ်းလႃးႁႂ်ႈ ယႂ်းႁူမ်ႇ ႁူဝ်ၸႂ်ၶႅင်ႁႅင်း။

21:00-23:00 မူင်းၵၢင်ၶိုၼ်း ပဵၼ်ယၢမ်းၶိူင်ႈပိူင်ထၢတ်ႈမႆႈ(ၶႂၢမ်းႁွၼ်ႉ)တူဝ်ၶိင်း တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ႁၢမ်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵတ်း၊ ႁၢမ်ႈတၢၵ်ႇလူမ်း၊ တၵ်းလႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းဢုၼ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၼႆႉ။ ၵွပ်ႈဝႃႈပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဵပ်းမႆႈၶႆႈၼၢဝ်လႆႈငၢႆႈ။

23:00-01:00 မူင်း လိုၵ်းယဵၼ်တဵင်ႈၶိုၼ်းထိုင်ၵၢင်ၼႂ် ပဵၼ်ယၢမ်း ထူင်ၼမ်ႉလီ တူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈ

ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼမ်ႉၵွၼ်ႇတေၶဝ်ႈၼွၼ်း။ ထူင်ၼမ်ႉလီၼႆႉပဵၼ်ထူင်ႁွင်းႁပ်ႉၵဵပ်းၼမ်ႉယွႆႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈတပ်း။ ၶိူင်ႈပိူင်တႂ်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းမိူဝ်ႈၶၢတ်ႇၼမ်ႉ မၼ်းတေမႃးၸၼ်လုတ်ႇဢဝ်ၼမ်ႉတီႈထူင်ၼမ်ႉလီသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈထူင် ၼမ်ႉလီၶုၼ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈလူမ်းမဵၼ်၊ သၢႆတႃယူပ်ႈယွမ်း(ဢမ်ႇလီ)၊ ႁိူၵ်ႇတေၵႂ်ႈ၊ ၶဵဝ်ႈၸဵပ်း၊ ၼွၼ်းဢမ်ႇလပ်း၊ တိုၼ်ႇၵၢင်ၶိုၼ်းလိုၵ်း၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉတေၶီႈၸၢမ်(ႁတ်ႉသိူမ်ႉ……..) (ထူင်ၼမ်ႉလီတေၶႆႈၸွမ်းႁွႆးၵႂႃႇထိုင် ပွတ်ႇ)။ ႁူဝ်တေၸဵပ်းၶၢင်ႈလဵဝ်ဢမ်ႇၼၼ်သွင်ၶၢင်ႈသေ ဢမ်ႇႁူႉငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃမၼ်း။

ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈတၢင်းႁူႉၵဵဝ်ႇၵပ်း ၶၢဝ်းတၢင်းၶိူင်ႈပိူင်တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၼႂ်း 24 ၸူဝ်ႈမူင်းၼႆႉတေပဵၼ် ၽွၼ်းလီတႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇဢမ်ႇႁၢင်ႉ သင်ဝႃႈတူင်ႉၼိုင်ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်း။

ၶေႃႈမုၼ်းမႃးတီႈ Thaihealth- လိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။

လွၵ်းလၢႆး လုမ်းလႃးတူဝ် ၽွင်းၸပ်းတွင်ႉ လိူၼ်ဢွၼ်တၢင်း
Details Created on Wednesday, 04 September 2013 20:57 Published Date Written by သႅင်ႁႃႈၼမ်ႉ

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ႁူႉၵၼ်ယူႇဝႃႈ လွင်ႈၽူႈယိင်းၸပ်းတွင်ႉမီးလုၵ်ႈ ပဵၼ်လွင်ႈလမ်ႇလွင်ႈၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းဢၼ်ၼိုင်ႈမိူၼ် ၵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်တွၼ်ႈတႃႇၽူႈယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈၽွင်းၸပ်းတွင်ႉ လိူၼ်ဢွၼ်တၢင်းတေၶဝ်ႈသူႇပဵၼ်မႄႈၵူၼ်းထႅင်ႈ ၼႂ်းလၢႆလိူၼ်တၢင်းၼႃႈၼၼ်ႉ ႁူႉတိုၼ်းလူဝ်ႇလႆႈႁၢင်ႈႁႅၼ်းလၢႆလၢႆလွင်ႈ ႁူမ်ႈပႃးလွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်တူဝ်ၶိင်း၊ လွင်ႈပၢႆး ယူႇလီ၊ လွင်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းလႄႈ လွင်ႈပၢႆးၸႂ်။ ၼွၵ်ႈသေသိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉႁိမ်းႁွမ်း ဢၼ် လွင်ႈယႂ်ႇလိူဝ်သေပိူၼ်ႈယဝ်ႉယင်းမီးလွင်ႈဢဝ်ၸႂ်သႂ်ႇၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းပႃး။

ၼင်ႇႁိုဝ် မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇမႂ်ႇ တေလႆႈလုမ်းလႃးတူဝ် လႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉလႆႈလီလီၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈၵဵပ်းႁွမ် တွမ်ဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ မႃႈၽၢၵ်ႇတွၼ်ႈထိုင်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်ယူႇ-

1) လိူၵ်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီး ၽွၼ်းလီ
လိူၵ်ႈၵၼ် တၢင်းၵိၼ်ႁႂ်ႈတဵမ် 5 ၵုမ်ႇ/မူႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပႅင်ႈ၊ ၽၵ်းသီၶဵဝ်၊ မၢၵ်ႇမႆႉ၊ ၼမ်ႉမၼ်း၊ ၼိူဝ်ႉ သတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼိုင်ႈဝၼ်း လူဝ်ႇလႆႈၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဢၼ်။ ဢၼ်ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉ မိူၼ် ၼင်ႇပႃ လႄႈ ၼမ်ႉၼူမ်းသင်ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၼူမ်းၸိုင် ၵိၼ်ပၼ်ၼမ်ႉထူဝ်ႇၽူးၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈပၼ်ၽွၼ်းလီမၼ်းထိုင် တူဝ်ၶိင်းမႄႈလႄႈ လုၵ်ႈၼႂ်းတွင်ႉလႆႈလီလီ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉသင်ဝႃႈ မႄႈမၢၼ်းယၢမ်ႈၵိၼ်ၵေႃႇၽီႇ ဢမ်ႇၼၼ်ၼမ်ႉ ၼဵင်ႈၼႆၸိုင် ၽွင်းတိုၵ်ႉပႃးတွင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီဝႄႈပၼ်ႁူမ်ႈပႃးၼမ်ႉမဝ်းသူႇရႃႇ လႅၼ်းယႃႈၼႆႉ ၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ် ယွၼ်ႉမၼ်းတေၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉ။

2) လုမ်းလႃးပၢႆၸႂ် ႁႂ်ႈၸိုၼ်ႈသႂ်ယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း
ထုၵ်ႇလီလုမ်းလႃးပၢႆးၸႂ် ႁႂ်ႈမီးတၢင်းမူၼ်ႈသိူဝ်းယူႇၵူႈၶၢဝ်းယၢမ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဝူၼ်ႉလွင်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁဝ်းၸႂ်ဢမ်ႇလီ။ ႁႂ်ႈလိုမ်းပႅတ်ႈလွင်ႈသုၵ်ႉၸႂ်တင်းမူတ်း သင်ဝႃႈဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၸိုင် ထုၵ်ႇလီႁႃသေဢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်း တႅၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇထွမ်ႇပၼ်ၽဵင်းၵႂၢမ်း သဵင်ၽဵင်းဢၼ်ဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇပၼ်တၢင်းသိူဝ်းၸႂ်၊ ဢၢၼ်ႇပပ်ႉလိၵ်ႈလႄႈ ႁဵတ်းမွၵ်ႇႁဵတ်းဝႂ် ၸွမ်းႁိူၼ်းႁႂ်ႈႁၢင်ႈလီတႃ

3) ပၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းလိုဝ်ႈႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ
ထုၵ်ႇလီလိုဝ်ႈပၼ် ၼွၼ်းပၼ်ၼိုင်ႈၶိုၼ်းႁႂ်ႈတဵမ် 8 ၸူဝ်ႈမူင်း။ ၽွင်းၵၢင်ဝၼ်းသင်ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီ ႁဵတ်းယၢဝ်း ထုၵ်ႇလီၵမ်းၵမ်းလိုဝ်ႈပၼ်လႄႈ ၽွင်းၵၢင်ဝၼ်း ႁႂ်ႈၼွၼ်းဝၼ်းပၼ် 1-2 ၸူဝ်းမူင်းတေႃႇဝၼ်း

4) ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းပၼ် ဢိတ်းဢိတ်း
ထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းမဵဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးလႆႈၵျွၵ်း ဝႅၼ်ႁႅင်းႁႅင်းၼၼ်ႉပၼ် မိူၼ်ၼင်ႇလဵၼ်ႈယူဝ်းၶႃႉပၼ်လႂ် ယိုတ်ႈသဵၼ်ႈယိုတ်ႈသၢႆပၼ် ႁႂ်ႈပေႇၵူၼ်ႉပေႇၶိုၼ်ႈလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တေၸၢင်ႈၸွႆႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵိူတ်ႇငၢႆႈ။

5) ထုၵ်ႇလီ ၵႆႉၵႆႉၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ
ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ဝႂ်ႁွင်ႉထူပ်းမေႃယႃပၼ်မႃးၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁူပ်ႉပၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၵူႈပွၵ်ႈ။ ၵွပ်ႈဝႃႈတေၸၢင်ႈလႆႈႁူႉ လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉလႄႈ လွင်ႈႁုၼ်ႈမုၼ်းယႂ်ႇၶွင်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝႃႈလွတ်ႈၽေးလႄႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင်လီႁူမ်ႈ ပႃး ပၢႆးယူႇလီၵေႃႉပဵၼ်မႄႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈတေဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းပၼ်လႆႈတဵမ်ထူၼ်ႈသေတႃႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈ မႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဝူၼ်ႉသေၸႂ်ဢမ်ႇလီၸွမ်း။ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်တူဝ်ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈမၢၼ်းႁဵတ်းပၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်း ပၼ်သေ ၽွၼ်းလီမၼ်းတေထိုင် တူဝ်ၵေႃႉပဵၼ်မႄႈလႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၼႂ်းတွင်ႉယူႇ။ ယွၼ်းပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ်ထိုင်မႄႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉလႄႈ ႁႂ်ႈမေႃလုမ်းလႃးတူဝ်ၶိင်းၵႅၼ်ႇၶႅင် မီးႁႅင်းတဵမ်ထူၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈ ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်း မႂ်ႇမႂ်ႇၼၼ်ႉသေၵမ်း။

ၶေႃႈမုၼ်း ( kapok)
Photo ( internet

မႃးႁူႉၸၵ်း တၢင်းပဵၼ် မွင်ၶေႃႈ( Asthma)
Details Created on Thursday, 20 February 2014 17:24 Published Date Written by သႅင်ႁႃႈၼမ်ႉ


ပၢႆးယူႇလီ ပဵၼ်လၢပ်ႈဢၼ်ယႂ်ႇလူင်ဢၼ်ၼိုင်ႈဢၼ်ၵူႈၵေႃႉမုင်ႈမွင်း “မီးလၢပ်ႈငိုၼ်းၶမ်း တၢၼ်ႇလွႆႁႆႈ ပေႃးႁူဝ်ၶႆႈ တေႁဵတ်းႁိုဝ်သိူဝ်း” ၼင်ႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈမီးဝႆႉၼၼ်ႉ  မၼ်းမႅၼ်ႈတေႉတေႉ ယႃဝႃႈတေ ပဵၼ်ယေႃးၵႃႇတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း မၢင်ဢၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈယႃႁၢႆ၊ ယႃၼၢၼ်းႁၢႆၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႃႈ ပဵၼ်ၸဵပ်းပဵၼ်ၶူမ်း၊ ႁူဝ်ၶႆႈ၊ ၽႃႉ တိူဝ်ႉမိုဝ်းဢိတ်းဢီႈၵူၺ်း ယူႇပေႃးဢမ်ႇသႃႇၸႂ်လႆႈသေဢိတ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉၼၼ်ၵူႈၵေႃႉထုၵ်ႇလီမီးလၢပ်ႈပၢႆးယူႇ လီၵိုၵ်းတူဝ်ဝႆႉၽႂ်မၼ်းယူႇ။

တၢင်းပဵၼ်မၢင်ဢၼ်မၢင်လွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁႃးဝူၼ်ႉဝႃႈမၼ်းဢမ်ႇပေႃးလွင်ႈယႂ်ႇ ဢမ်ႇၵႃႈႁိုဝ်ပဵၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ တေႁၢႆ ႁင်းမၼ်းၵူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇဢႆ၊ ပဵၼ်ဝတ်း၊ ႁူဝ်ၶႆႈ ၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ် ဢမ်ႇ ပေႃးဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းမၼ်းၵႃႈႁိုဝ်သေ ႁႃသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃၸွမ်းလၢၼ်ႉ ၸွမ်းသႅင်ႇသေ ယႃၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸွင်ႇၽႂ်ႁူႉဝႃႈ ပေႃးသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃႁင်းၵူၺ်းၸိူင်ႉၼၼ် ပေႃးၵၢမ်ႇလီၺႃးယႃမႅၼ်ႈၸွမ်းတၢင်းပဵၼ်ၵေႃႈတေၸၢင်ႈ ႁၢႆသေတႃႉ၊ သင်ယႃမၼ်းဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸိုင်တေၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးတေႃႇတူဝ်ၵဝ်ႇသေဢမ်ႇၵႃး၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ဢဝ်တၢင်းပဵၼ်ၼၼ်ႉ ယူႇႁိုင်ပူၼ်ႉတီႈသေ ယူတ်းယႃတူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေးထိုင် ဢႃႈသၢၵ်ႈလႆႈ။



ၼင်ႇႁိုဝ်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ်တေၸၢင်ႈလုမ်းလႃးတူဝ် ၾၢင်ႉတူၺ်းပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၵဝ်ႇႁူမ်ႈပႃး ၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်းႁႂ်ႈ ထုၵ်ႇလွၵ်းလၢႆးမၼ်းလႄႈ ယူတ်းယႃတၼ်းၶိုတ်းၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈၼႆႉတေမႃးလၢတ်ႈၼေ လွင်ႈတၢင်း ပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ (Asthma )ၼႆၼၼ်ႉယူႇ၊ ဝူၼ်ႉဝႃႈတၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈၼႆႉပီႈၼွင်ႉတႆးႁဝ်း တေယၢမ်ႈလႆႈ ယိၼ်းႁူႉၸၵ်းၵၼ်မႃးႁိုင်ယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ်ပေႃးႁၼ်ၵူၼ်းဢႆႁိုင်ဢမ်ႇၼၼ်မီးသဵင်ဢွၵ်ႇမႃးတီႈၶေႃးၵေႃႈ ဝူၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၵေႃႉ ၼၼ်ႉပဵၼ်မွင်ၶေႃႈၼႆၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ မၼ်းဢမ်ႇႁၢႆလႆႈၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈမၼ်းႁၢႆလႆ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဢႆမႃး မိူဝ်ႈလႂ်ၵေႃႈႁႃသိုဝ်ႉၵိၼ်ယႃဢႆ ၵႂႃႇႁဵတ်းၼၼ်ၵူၺ်းၼႆႉပဵၼ်လၢႆးယူတ်းယႃ ၶွင်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵမ်ႈၼမ်။
တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ဝႃႈဢႆလၢႆလၢႆၵူၺ်းမၼ်းမီးၼမ်လိူဝ်သေဢႆၼၼ်ႉထႅင်ႈ ၼင်ႇႁိူဝ်တေၸၢင်ႈႁႃတၢင်း ယူတ်းယႃ၊ လၢႆးႁေႉၵင်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးႁူႉၸၵ်းတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၼႆႉႁႂ်ႈႁူႉလိုၵ်ႉ ႁူႉလမ်မၼ်းလီလီၵွၼ်ႇ။

ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉၶဝ်ႈၸႂ်ဝႃႈ ယူႇလွတ်ႈလႆႈယွၼ်ႉ ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈဝႃႈၶၢတ်ႇၶဝ်ႈၸဵတ်းဝၼ်းဢမ်ႇတၢႆ ၶၢတ်ႇ ၼမ်ႉဝၼ်းလဵဝ်တၢႆ ၵူၺ်းၵႃႈၸွင်ႇၽႂ်ဝူၼ်ႉမႅၼ်ႈဝႃႈ ဢၼ်ႁဝ်းယူႇလွတ်ႈယူႇၵူႈဝၼ်းၼႆႉ လိူဝ်သေၶဝ်ႈၼမ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ယဝ်ႉ မီးထႅင်ႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၽူႈတႅမ်ႈဝူၼ်ႉဝႃႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼႆႉ ဢမ်ႇလူဝ်ႇၶၢတ်ႇပဵၼ်ဝၼ်း ပဵၼ်ဝူင်ႈ ၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ၸႂ် ၼိုဝ်ႈၸူဝ်ႈမူင်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးၽႂ်ပဵၼ်ၵူၼ်းယူႇတေႃႇလႆႈယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉသင်လႄႈဝႃႈၼၼ်ၼႆ ၸိုင်လူမ်းမွင်ၶေႃၵေႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵူၼ်းပဵၼ်ၼၼ်ႉၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယွၼ်ႉသင်လႄႈပဵၼ်မွင်ၶေႃႈ? မွင်ၶေႃႈ ပဵၼ်ယွၼ်ႉလူတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ဢၼ်ႁဝ်းထူၺ်ႈၸႂ်လူမ်းတၢင်းၼွၵ်ႈၵႂႃႇ လဵင်ႉပွတ်ႇၼၼ်ႉ ၸဵပ်းယဵၼ်း၊ မီးမႅင်းပႅတ်ႊထီႊရီးယႃႊ ဢမ်ႇၼၼ်မီးၶီႈတိူဝ်ႇတိတ်းၸပ်းၼမ်ပူၼ်ႉတီႈမၼ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉၵႂ်ႈယဝ်ႉ ႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉ လဵၵ်ႉလိူဝ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်းၵႂႃႇ။ ပေႃးလွတ်ႇ လူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၸဵပ်းယဵၼ်း၊ ၵႂ်ႈ၊ ဢမ်ႇၼၼ် မီးၶီႈၽုၼ်ႇ၊ မႅင်းပႅတ်ႊထီႊရီးယႃႊၼၼ်ႉ တိတ်းၸပ်းဝႆႉလွတ်ႇလူမ်း ထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းၸိုင် မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူမ်းၶူမ်းၵၢႆးၵၢႆး ယူႇၼႂ်းဢူၵ်းၼၼ်ႉသေ ဢႆဢွၵ်ႇမႃး၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းတိပ်ႇၵႂ်ႈလဵၵ်ႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းထူၺ်ႈၸႂ်ႇဢမ်ႇဢိမ်ႇသုတ်ႇလူမ်း တၢင်းၼွၵ်ႇၶဝ်ႈ(Oxygen)လဵင်ႉပွတ်ႇငၢႆႈသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈၽူႈလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ဢွၵ်ႇ(carbon dioxide)ၶိုၼ်းယၢပ်ႇ သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸႂ်ၵပ်ႉယူႇဢမ်ႇၵျေႃႇၸႂ်လႆႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႉၸွမ်းလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယူႇတႃႇသေႇ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ႁဵတ်ူၵၢၼ် သင် တိူဝ်ႉၶိူင်ႈလွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။



ယၢမ်းလဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇတေ ယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈ မီးမႃးယႃႈယႃတႃႇၶယၢႆလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၸႂ်ႉတဝ်ႈယႃ ၼၼ်ႉ သိတ်ႇၶဝ်ႈသူပ်း တွၼ်ႈတႃႇတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၼၼ်ႉၵႂၢင်ႈၶိုၼ်ႈသေ တေၸၢင်ႈထူၺ်ႈၸႂ် ပၼ်လႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈမၼ်းဢမ်ႇ ၸွႆႈႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈႁၢႆမၼ်းႁဵတ်းပၼ် ႁႂ်ႈလွတ်ႇလူမ်းမၼ်းယႂ်ႇပၼ်ဢိတ်းၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇထူၺ်ႈၸႂ်ငၢႆႈပၼ် ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉၵူၺ်း။

ၽူႈဢၢၼ်ႇၶဝ်ၸၢမ်းဝူၼ်ႉတူၺ်းဝႃႈ သင်ႁဝ်းဢဝ်လွတ်ႇလုတ်ႇၼမ်ႉဢၼ်ႁဝ်းလုတ်ႇၵိၼ်ၼမ်ႉၼၼ်ႉ မႃးမိပ်ႇႁႂ်ႈ မၼ်းၽႅပ်ႉဢိတ်းၼိုင်ႈသေ ၸၢမ်းလုတ်ႇလူမ်းၶဝ်ႈယဝ်ႉပဝ်ႇဢွၵ်ႇၶိုၼ်းတေ ႁူႉလႆႈဝႃႈ မိူဝ်ႈလုတ်ႇၶဝ်ႈၼၼ်ႉတေ ဝဝ်ဝႆႉသေ ပေႃးမိူဝ်ႈၽူႇလူမ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေၵပ်ႉၵပ်ႉဝႆႉယူႇ။ ၽူႈဢၢၼ်ႇၵေႃႉလႂ်လႆႈ ၸၢမ်းႁဵတ်းတူၺ်းၼင်ႇ ဝႃႈမႃးၼႆႉၸိုင် တေပွင်ႇၸႂ်ထိုင်လွင်ႈၶၢၼ်ၸႂ်ၵူၼ်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇယူႇ။



တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈသွင်လၢႆးၵေႃႈ-

1/ ပဵၼ်မႃးၸွမ်းသၢႆလိူတ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇသင်မီးၵူၼ်းၼႂ်းႁိူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ပေႃႈထဝ်ႈ မႄႈထဝ်ႈ၊ ပေႃႈမႄႈ ပဵၼ်မွင် ၶေႃႈၼႆၸိုင် ၵေႃႉပဵၼ်လုၵ်ႈပဵၼ်လၢၼ်ၵေႃႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈလႆႈ ( မၢႆတွင်း-လူမ်းမွင်ၶေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်ငၢႆႈ)၊

2/ယွၼ်ႉသုတ်ႇၺႃးလူမ်းဢၼ်ဢမ်ႇၸိုၼ်ႈသႂ်ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်း၊ ဢၢႆၵႂၢၼ်းသၢၼ်ၶေးမီး၊ ၶီႈၽုၼ်ႇ၊ ၶူၼ်သတ်း၊ ၵေး သွၼ်မွၵ်ႇ ( ဢၢႆမွၵ်ႈ) ၊ ၵတ်းႁႅင်း၊ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းႁိူဝ်ႉပူၼ်ႉတီႈ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈ၊ ၵႂၢၼ်းၵႅတ်ႊ၊ ဝူၼ်ႉ ၼမ် ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ မီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈလႆႈ။

သမ်ႉတေႁဵတ်းၸိူင်ႉႁိုဝ်ႁူႉလႆႈဝႃႈ ၸွင်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇမီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈၼႆၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈထတ်းတူၺ်းတူဝ်ၵဝ်ႇဝႃႈ ၸွင်ႇဢႆၵၢင် ၶိုၼ်း၊ ဢႆၵၢင်ၼႂ်ၸဝ်ႉ၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ၶူႈၼင်ၵႅၼ်း၊ ၶီႈၸၢမ်သွၼ်ႇၵၼ်၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႉ(မၢႆထိုင်ဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းသင် ၼင်ႈယူႇႁဵတ်းၼၼ်ၵေႃႈႁိုဝ်ႉ)၊ ယူႇယူႇလႆႈထူၺ်ႈၸႂ်လူင်ပၼ်ၼိုင်ႈၵမ်း ပေႃးတူဝ်ၵဝ်ႇပဵၼ်ယူႇၼင်ႇၸွမ်းဢၼ် လၢတ်ႈမႃးပႃႈၼိူဝ်ၼႆႉၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁႃမေႃၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈပွႆႇဝႆႉယူႇၸိူင်ႉၼၼ်ၸိုင် လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈ ၸႂ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵႂ်ႇလိူဝ်မႃးသေဢိုတ်းပႅတ်ႈႁူးလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယဝ်ႉ ၸၢင်ႈထိုင်ဢႃႇသၢၵ်ႈလႆႈ။

လူမ်းမွင်ၶေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈယႃႁၢႆၶၢတ်ႇလႆႈ မၼ်းတေပဵၼ်ပဵၼ်ႁၢႆႁၢႆ တူၼ်ႈတေႃ ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းမွင် ၶေႃႈ ပေႃႇၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ယူႇတီႈၵူၼ်းပဵၼ်လႆႈႁဵတ်းသင် ဢၼ်ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈပေႃႇမႃးၶိုၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇပုင်ႇတႅၵ်ႈ ၵူၼ်းပဵၼ်လႆႈၶၢမ်ႇၵတ်းပူၼ်ႉတီႈ၊ မႆႈပူၼ်ႉတီႈ၊ လဵၼ်ႈႁႅင်းဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း ႁိူဝ်ႉပူၼ်ႉတီႈ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈ၊ ၶူၼ်သတ်း၊ ၶီႈၽုၼ်ႇ၊ ပဵၼ်ဝတ်းၶီႈမုင်ႈၼမ်၊ ၶီႈတိူၵ်ႈၶေႃႇၼႂ်းလွတ်ႇလူမ်းၼမ်၊ ႁဵတ်း ၵၢၼ်ႁိူဝ်ႉ၊ သုတ်ႇၺႃးၵႂၢၼ်းၵႅတ်ႊ၊ ၵေးသွၼ်မွၵ်ႇ၊ ဝူၼ်ႉၼမ်ၸႂ်ဢမ်ႇၼိမ် ယႃႇသီႇဢုတု ၵိုင်ႉၵၢင်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်း ၼႆႉၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းမွင်ၶေႃႈပဵၼ်မႃးၶိုၼ်း။

တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈမီးယူႇ (4) ၶၼ်ႉတွၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈယဝ်ႉ တေၸၢင်ႈၶၢတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈ ၸႂ်ၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်။ ၼင်ႇႁိုဝ်တေႁူႉလႆႈဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇ ယူႇၼႂ်းၶၼ်ႉတွၼ်ႈဢၼ်လႂ်ၼႆၼၼ်ႉ ၾၢင်ႉတူၺ်းလႆႈယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (1) ဢမ်ႇႁၢဝ်ႈႁႅင်း ပူၼ်းပဵၼ်တေမီး လူမ်းဢႆ၊ ၶီႈၸၢမ်၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈလႄႈ ၸႅတ်ႈတူၺ်းပွတ်ႇလူတ်ႇ လူမ်းဢမ်ႇပီၼ်သင် တေထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ သွင်ဝူင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈ။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (2) ႁၢဝ်ႈႁႅင်းဢိတ်းဢိတ်း တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ၶီႈၸၢမ်၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ ၼိုင်ႈဝူင်ႈတေႃႇၼိုင်ႈ ပွၵ်ႈ ၵၢင်ၶိုၼ်းထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇ မွၵ်ႈၼိုင်ႈပွၵ်ႈသွင်ပွၵ်ႈ တေႃႇၼိုင်ႈလိူၼ်။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (3) ႁၢဝ်ႇႁႅင်းပၢၼ်ၵၢင် တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇၵၢင်ၶိုၼ်းၼိုင်ႈဝူင်ႈမွင်ႈသွင်ပွၵ်ႈ ႁဵတ်းသင် ဢိတ်းဢိတ်းၵေႃႈႁိူဝ်ႉ။

ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထိ (4) ၶၼ်ႉတွၼ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်း တေမီးလူမ်းဢႆ၊ ႁိုဝ်ႉ၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇၽွင်းၵၢင်ၶိုၼ်းႁိုဝ်ၵၢင်ဝၼ်း၊ ၶူႈၼင် ၵႅၼ်း၊ ႁဵတ်းႁႂ်တုမ်ႉတိုဝ်ႉ လွင်ႈယူႇလွင်ႈၵိၼ်၊ ၸဵပ်းၵႅၼ်းတီႈဢူၵ်း။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉ သင်ၽူႈဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶဝ် ၾၢင်ႉတူၺ်းတူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉ မၼ်းမီးသၢႆငၢႆ ငၢႆးမိူၼ်ၼင်ႇၶၵ်ႉ တွၼ်ႈၼိုင်ႈ ထိုင်သွင်ၼၼ်ႉၸိုင် ဢမ်ႇလူဝ်ႇတူၵ်းၸႂ်ႁႅင်း မၢင်ၽဝ်ႇတေဢမ်ႇၸႂ်ႈလူမ်းမွင်ၶေႃႈ ယွၼ်ႉယႃႇသီႇဢု တုၵိုင်ႉၵၢင်ႉလႅၵ်ႈလၢႆႈသေ ပဵၼ်ဝတ်းပဵၼ်ဢႆၵူၺ်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ ၵူၺ်းသင်ႁႂ်ႈလီၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁႃမေႃယူႇ။ သင် ဝူၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ႇၵဝ်ႇပဵၼ်ငၢႆးမိူၼ်ၶၼ်ႉတွၼ်ႈထိ 3-4 ၼၼ်ႉၸိုင်ႁႂ်ႈၵႂႃႇႁႃ မေႃတွၼ်ႈတႃႇတေ ၸႅတ်ႈတူၺ်းတၢင်း ပဵၼ်ႁဝ်းၵမ်းလဵဝ်ဝႃႈ မၼ်းပဵၼ်ဢႆယူဝ်းယူဝ်း ၵူၺ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မီးလူမ်းမွင်ၶေႃႈ မေႃၶဝ်တေ တူၺ်းတၢင်းသၢႆ ငၢႆတၢင်းပဵၼ်ႁဝ်းသေ ပေႃႉထၢတ်ႈမၢၼ်ႇၸႅတ်ႈတူၺ်းပွတ်ႇ ယဝ်ႉတေလႆႈႁူႉဝႃႈ တူဝ်ၵဝ်ႇ ၸွင်ႇပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈ။
ၵမ်းလိုၼ်းယွၼ်းၽၢၵ်ႇထိုင်ပီႈၼွင်ႉႁဝ်းၶဝ် ႁႂ်ႈဢွၼ်ၵၼ်သႂ်ႇၸႂ် လႄႈ ၶတ်းၸႂ်ၾၢင်ႉတူၺ်းပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းၼႂ်း ႁိူၼ်းဝႃႈ ၸွင်ႇမီးၽႂ်ၵေႃႉလႂ် ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လူမ်းမွင်ၶေႃႈယူႇလႄႈ သမ်ႉပဵၼ်မွၵ်ႈထိုင်ၶၼ်ႉလႂ်ယဝ်ႉၼႆတေၸၢင်ႈ လႆႈဢွၼ် ၵႂႃႇႁႃမေႃ ယူတ်းယႃၶိုၼ်းတၼ်းၶၢဝ်းယၢမ်း။